29 april 2022: Het voorjaar in het Savelsbos is op zijn mooist. De Daslook staat vollop in bloem, het hele bos ruikt naar uiensoep, heerlijk. Een heel tapijt van witte sterretjes ligt gedrapeerd over de bosbodem met het frisse jonge groen van het boomblad er boven. Prachtig. 
|
Nu komen ook de echte voorjaarsbloeiers op. Hiernaast is de Amandelwolfsmelk te zien die op de oostelijke Maashelling in het Savelsbos op heel zeldzame plekken groeit. Een heel opvallende plant die in de wat opener delen van het bos groeit. Hieronder is de Salomonszegel te zien. Een plant die ieder jaar in het voorjaar uit de grond opduikt, zijn hangende klokbloempjes laat zien en dan in de zomer weer verdwenen is. De wortel groeit ieder jaar een stukje verder en laat een knopje achter waar de stengel van vorig jaar omhoog ging, het zogenaamde zegel van de bijbelse Salomon. Zelfs de natuur heeft een relatie met de archeologie.
|
 |
|
Het was een korte werkweek. Woensdag was Koningsdag en de aannemer had op donderdag en vrijdag ATV. Er is dus alleen op maandag en dinsdag gewerkt. Dat wil niet zeggen dat er geen vooruitgang geboekt is. In gang 2 is de rechterwand uitgegraven, daar waar vorige week de schacht is opgegraven. De houten plank beschermt de schacht zodat die later voor het publiek weer zichtbaar gemaakt kan worden. De wand is zo uitgekapt dat de muur na het weekend opgemetseld kan worden om het dak te dragen. We zitten mooi op schema. |
 |
|
We kijken veel naar prehistorische bewerkingssporen op de kalksteen. De prehistorische sporen bestaan uit korte, smalle sleuven die met de typsische Rijckholt hakken gemaakt zijn. De moderne werkzaamheden laten ook weer hun bewerkingssporen na. Rechts zijn parallele strepen te zien waar de moderne afbouwhamer de kalksteen gebroken heeft. Dit is een afbouwmethode die hamerend de kalksteen verpulverd en zo de nieuwe gangen voort laat gaan. Hieronder zijn heel andere moderne sporen te zien. Dit zijn draaiende sporen van een slijpmachine. De aannemer gebruikt deze speciale afbouwmethode daar waar voorzichtig kalksteen verwijderd moet worden, waar niet gehamerd kan worden. Al deze sporen verdwijnen straks achter de betonnen draagmuren. Laten we hopen dat ze bewaard blijven voor toekomstige archeologen die ons werk weer gaan opgraven, het ultieme Droste effect. |
 |
Ook tunnel 1 vordert gestaag. In onderstaande foto is te zien dat de gang al weer een stukje verder uitgebroken is. De zijmuren kunnen weer opgemetseld worden om het plafond te dragen, dak er in en daarna de volgende stap in de tunnel. Ook dit ligt mooi op schema. 
Even een detail aan het werkfront. Links is een venster te zien van de ene prehistorische mijn naar de andere prehistorische mijn. De nieuwe tunnel gaat hier straks dwars door heen. Rechts is grond en grind te zien. Dat is een schacht. De nieuwe tunnel zal vlak langs deze schacht opgaan. We hopen dat het gaat lukken die schacht vanuit de nieuwe tunnel voor de bezoekers zichtbaar te maken. We hopen dat dit lukt maar het is lastig. We doen ons best. 
Al dat gegraaf van nieuwe tunnels levert nog meer vuursteen op. 
28 april 2022: De nieuwe folders voor de excursies naar de vuursteenmijn zijn gedrukt naar het ontwerp van Jan vd Ven jr. Dit jaar hebben we voor het eerst ook A3 posters gedrukt om op te hangen. De gidsen hebben de foldes en de posters rondgedeeld en opgehangen bij campings, hotels, restaurant, etc. in de regio en zelfs bij het Rijksmuseum Oudheden in Leiden liggen de folders klaar voor geinterreseerden. Zo kunnen de toeristen op de hoogte zijn van de mogelijkheid om ook dit jaar de vuursteenmijn te bezoeken met een gids. Dank aan de gidsen voor de verspreiding. Dank ook aan de plaatsen waar we de folders mogen neerleggen en de poster mogen ophangen, deze mensen zijn zowaar net zo enthousiast over de vuursteenmijn als wij. 
23 april 2022: De werkgroep vuursteenmijn, aangevuld met een paar extra mensen, heeft weer een zaterdagochtend allerhande werkzaamheden gedaan. Een deel van de vloer van de bezoekersgang is iets verdiept zodat bezoekers makkelijker kunnen lopen zonder hun hoofd te stoten. Jac is de langste van de werkgroepleden en heeft als maat gediend. Er is een waarschuwingsbordje opgehangen dat het water uit de kraan officieel geen drinkwater is. Ook is het infobord op de deur vervangen door een bordje met informatie voor bezoekers voor dit jaar. Ook zijn de nieuwe gangen die de afgelopen week gegraven zijn bekeken en is de vrijgelegde Bypass goed bestudeerd om te kijken hoe dit goed voro het publiek zichtbaar gemaakt kan worden. Verder was het gewoon erg gezellig om weer met een ploeg aan het werk te kunnen zijn. Hieronder een collage van foto's van de werkdag.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Foto's: Tos Heuts
21 april 2022: Bij de bypass is de opening compleet. We hebben nu goed zicht op de metalen mijnbouw stutten. De bedoeling is deze zichtbaar te maken voor de bezoekers zodat die kunnen zien hoe de opgraving in de jaren 60 er uit zag. 
Ingang 2 waar we gisteren de schacht archeologisch onderzoek hebben, wordt hard gewerkt om de moderne tunnel te verbreden. Vele kalksteenbrokken komen er uit en worden via de lopende band afgevoerd.
 |
 |
In gang 1 zijn de nieuwe muren uitgehard. Die muren kunnen nu gewicht dragen, daarom zijn de dakdelen geplaatst. Dat is de eerste 2 meter tunnel klaar, nu nog de volgende 4 meter. We zitten mooi op schema. Volgende week wordt het volgende deel uitgebroken
20 april 2022: Werk op twee fronten.
|
In de nieuwe delen van de gangen 1 en 2 zijn de muren opgemetseld en moeten die uitharden zodat de dragende plafonds geplaatst kunnen worden. De aannemer Kleijnen gaat daarom aan de slag bij de Bypass, de plaats waar we de jaren 60 stalen mijnbouw portalen ontdekt hebben achter een dubbele beton muur. De eerste muur is twee weken geleden al weg gebroken, de tweede betonmuur is vandaag aan de beurt. Dat gaat gelukkig voortvarend. Jos breekt de betonblokken los en inspecteert samen met Rene de stalen constructies die mooi zichtbaar worden.
|
 |
|
het openen van deze muur, biedt de kans om te kijken hoe de stalconstructies in de steenkoolmijnen er uit zagen. Hier zijn deze ingenieuze systemen goed zichtbaar. En er komen ook vondsten naar boven. In de opvulling achter de muur treffen we materialen aan van de opgravers uit de jaren 60. Vorig jaar was dat een cola blikje, dit jaar is het een pakje shag, zeer goed bewaard gebleven want het ligt er toch al ruim 50 jaar.
|
 |
|
In gang twee wordt de nieuwe tunnel pal langs schacht 51 aangelegd. Zo krijgt de bezoeker zicht op een echte prehistorische schacht. De schacht is in de prehistorie al gevuld met grind, zand, klei en vuursteenfragmenten. Onder aan de schacht is in de prehistorie een schuine puinkegel ontstaan van deze materialen. Om de nieuwe gang pal langs de schacht te leggen, moeten we een deel van de voet van die kegel afgraven. Omdat dit archeologisch materiaal kan bevatten, gebeurt het afgraven op een archeologisch verantwoordelijke manier. Onze archeoloog Joep samen met Rene graven profielmatig 40 cm van deze voet af, beschrijven, inmeten en fotograferen de profielen en verzamelen al het afgegraven materiaal in big bags zodat dit bij Archol gezeefd en geanalyseerd kan worden. Zo op het eerste gezicht zitten er behoorlijk wat vuursteen afslagen in, onder andere cortex afslagen. Dit kan er op wijzen dat de mijnwerkers de vuursteen knollen uit de mijn omhoog trokken en boven bij de schacht de cortex (de buitenrand van de vurusteenknollen) af verwijderde en terug wierpen in schachten. Precies waar het in de archeologie om gaat, een verhaal van het verleden terug halen. |
 |
 |
 |
|
Nu deze voet van de schachtkegel afgegraven is, kan de gang 2 door de aannemer verder doorgezet worden. Alles gaat lekker voortvarend. |
 |
|
18 april 2022: De Paasdagen is het rustig in de mijn, iedereen geniet van de paaseitjes en andere lekkernijen. Joep Orbons gebruikt de rustige Paasdagen om creatief met LEGO aan de slag te gaan. Hij maakt een model vuursteenmijn van LEGO blokjes.
|
 |
 |
|
|
15 april 2022: Wat een verademing na alle nattigheid van vorige week. Het is eindelijk droog, het bospad is droog en goed te berijden zonder het wandelpad helemaal kapot te maken. Ook de Daslook staat op het punt om uit te komen. Nog een enkel dagje en zijn zijn de witte bloempjes overal in het bos aanwezig.
|
 |
| Ook het werk in de tunnels vordert gestaag. De pallets met betonblokken en de kruiwagens met cement worden continue aangevoerd zoals in onderstaande foto zichtbaar is. Onderstaand rechts is Jos te zien die de linkermuur van gang 1 aan het opmetselen is. Dit is het deel dat er "uit ge biljard" is. Volgende week zal het dak er in zitten en is al een heel stuk van gang 1 vooruit gezet. | |
 |
 |
| In de twee foto's hieronder zijn de vorderingen van gang 2 te zien. Links is te zien hoe Lucien de betonmuur van 2021 verder doorzet tot aan het knikpunt van de gang. In de foto rechts zit de stalen draagconstructie er in van de eerste helft van een gigantisch groot venster dat hier uitzicht geeft op een prachtig stukje ondergronds ruw landschap van ingestorte prehistorische gangen. Dit venster, samen het venster dat aan de andere kant van de gang komt, wordt het grootste venster in de vuursteenmijn vandaar dat deze opening halverwege onderstut moet worden met een stalen stut. Deze twee grote vensters vormen ook gelijk het afsluiting van de gang 2. | |
 |
 |
11 april 2022: We werkgroep Tunnels en Mijnen is goed bezig. Een van de echt nieuwe vondsten is de Bypass. De Bypass is een zijgang die eind jaren 60 gemaakt is door de mijnwerkers in een poging om een vervelende aardpijp te omzeilen. Deze aardpijp lag pal in de route van de rechte gang en had hen heel veel werk gekost. Op een bepaald moment hebben ze besloten er dan maar een tunnel omheen te gaan graven. Die tunnel liep ook vast op een aardpijp dus hebben ze dan de originele tunnel maar doorgezet. De Bypass is daarop opgevuld en met een betonblokkenmuur dichtgemetseld. Omdat de Bypass nooit afgemaakt is, is deze niet in kaarten opgenomen en eigenlijk totaal vergeten. Bij het maken van de kijkgaten, een van de werken van vorig jaar, kwam die Bypass onverwacht in beeld. Een nieuwe blik op oude kaarten leverde een enkele kaart op waar die Bypass op getekend stond. Ook werd het geheugen van een van de opgravers opgefrist en kwamen de verhalen los over die Bypass.
Voor ons was dit alles reden om die Bypass zichtbaar te willen maken. Ten eerste is het een prachtig verhaal. Ten tweede is het de enige plek in de vuursteenmijn waar bezoekers de originele stalen stutten uit de jaren 60 nog kunnen zien. Ten derde is het ook waard te behouden vanuit wetenschapsgeschiedenis punt, de mijnbouw materialen uit de jaren 60 waren een cruciaal onderdeel van het archeologisch onderzoek destijds. Alle redenen dus om aan die Bypass extra aandacht te geven. De gemeente Eijsden Margraten heeft dat ook onderkend en ons een speciale subsidie gegeven om de meerkosten van het maken van deze opening naar de Bypass te bekostigen.
Vorige week is de jaren 70 muur voor het deel van de Bypass weggebroken. De werkgroep heeft vandaag de stalen dragers verwijderd achter de stihlen. Stihlen zijn de stalen kolommen die de tunnel vormen. De stalen dragers achter de stihlen moesten weggepakt worden om aan de muur te kunnen komen waarmee de Bypass dichtgemetseld is. Deze muur zal voorzichtig weggebroken worden. Daarna wordt het geheel ondersteund en kunnen de stalen dragers weer terug geplaatst worden achter de stihlen om het beeld van de mijntunnel terug te brengen.
Wat we met de Bypass zelf gaan doen wordt een project voor de toekomst. Vooralsnog houden we het bij het zichtbaar maken van deze jaren 60 mijnbouw constructies. Samen met de model steenkoolmijn in Valkenburg wordt de prehistorische vuursteenmijn in Rijckholt dan de enige plek in Nederland waar mijnbouwgangen uit de steenkolenmijnen nog zichtbaar zijn.
9 april 2022: Deze zaterdag is de werkgroep Tunnels en Mijnen bij de vuursteenmijn bezig. 
Van links naar rechts: Lei Nelissen, Bert Vullers, Tos Heuts, Jac Philippens en Bram Vullers. Zij halen overbodig geworden kabels weg uit de vuursteenmijn en maken inventarisaties van de materialen die nodig zijn voor de inrichting van de mijn. Verder inspecteert Bert de vuursteen knollen die uit de mijn gebroken zijn.
Bert en kleinzoon Bram inspecteren de container met uitgebroken megel en vuursteen op nog bruikbare vuursteen.
Bij de mijn hangen we het nieuwe informatiebord over de werkzaamheden op. Vorig jaar hadden we ook een informatiebord opgehangen dat veel bekeken werd door wandelaars in het Savelsbos. Dit jaar hebben we de informatie op het bord een beetje bijgewerkt. Wij vinden het belangrijk om wandelaar in het bos te informeren waarom er in een keer die bouwplaats in het bos is want uiteindelijk is zo een bouwplaats een flinke indringer in dit natuurgebied. 
Ook hangen we informatie op bij het bouwdepot net buiten het Savelsbos, om ook de wandelaars daar te informeren waarom dit bouwdepot er tijdelijk ligt. Uiteraard maken we ook reclame voor onze excursies naar de vuursteenmijn. 
|
8 april 2022: Het seizoen voor de vuursteenmijn is begonnen, net zoals het seizoen voor het fruit met de appel- en perenbloesem die volop in bloei staan, het begin van hopelijk een goed fruitseizoen.
|
 |
 |
 |
Ook in de mijn gaat het werk snel. Het is duidelijk te merken dat aannemer Kleijnen, zelfs met al hun ervaring in ondergrondse werken, vorig jaar erg veel geleerd heeft over het specifieke werk in de vuursteenmijn. Het ontginnen van de nieuwe tunnel 1 gaat voorspoedig. Dit vooral door de zogenaamde "Biljard-methode". De tunnel specialisten van Kleijnen gebruiken daarbij een 3 meter lange stalen pijp om pilaren en stutten weg te stoten terwijl ze zelf veilig in de reeds ondersteunde tunnel staan. Zo kan op afstand veilig gewerkt worden. In de foto's en het filmpje hieronder zijn Jos en Lucien bezig te stalen stuten weg te stoten waarna een groot stuk plafond naar beneden komt om plaats te maken voor de nieuwe Tunnel 1. Veilig werken is het aller belangrijkste. 
Hierna ziet de toegang tot Tunnel 1 er in eens heel anders uit. Het woud van stalen ondersteuningen is weg en er is ruimte gecreerd om de tunnel te maken.
In de middag wordt de rechterkant van Tunnel 1 uitgediept over een lengte van 3 meter en worden enkele noodzakelijke tijdelijke ondersteuningen aangebracht zodat veilig aan de rechterkant van de tunnel gewerkt kan worden. Na het weekend zal hier een ondersteuningsmuur opgemetseld worden die het plafond aan de rechterkant stabiliseert.
In de drie foto's hieronder is het verschil goed te zien. Links de tunnel zoals het er gisteren aan het einde van de dag er uit zag, in het midden zoals de tunnel er aan het einde van de ochtend na het biljarten uitziet waarbij voor de eerste drie meter alle ondersteuningen weg zijn. Rechts de tunnel met het rechterdeel uitgediept.
 7 april 2022 eind van de dag |
 8 april 2022 einde van de ochtend |
 8 april 2022 einde van de dag |
Het begin is gemaakt, tunnel 1 is aangezet.
|
7 april 2022: Er is hard gewerkt door Kleijnen. De toegang tot de Bypass is vrij gemaakt, de betonblokken muur die er in de jaren 60 voorgezet is, is over een lengte van 3 meter weg gebroken zodat de stalen draagconstructie van de jaren 60 gang goed zichtbaar is. Deze willen wij zichtbaar maken om de bezoekers te laten zien hoe de bezoekersgang er in de jaren 60 uitzag. Daarvoor moest de jaren 70 betonblokken muur weg. Dit is nu allemaal mooi zichtbaar. Nu werken aan de afwerking. De aangekondigde stroomuitval van een uurtje levert geen problemen op. |
 |
|
Bij nieuwe gang 1 wordt hard gewerkt. Aan deze gang was in 2021 nog helemaal niet gewerkt, nu wordt er een begin gemaakt. Gisteren heeft de betonzager de muren ingezaagd zodat nu gebroken kan worden. Na alles netjes uitgemeten te hebben, gaat de firma Kleijnen met afbouwhameres en flex de muur en de stalen constructie te lijf.
|
 |
 |
 |
|
De oude stalen draagconstructies uit de steenkoolmijnen zijn prachtig. In de jaren 60 zijn deze stalen delen gebruikt om de tunnel goed te kunnen ondersteunen. Deze moderne tunnel werd dwars door de prehistorische galerijen gedreven. Vanuit deze moderne tunnel werden de prehistoriscge galerijen opgegraven. In de jaren 70 is deze steenkoolmijn tunnel in beton gezet waardoor het prachte staalwerk niet meer zichtbaar was. Voor de bezoeker waren deze mooie stalen balken, verbindingen, H profielen, spoorrails, etc niet te zien. Nu komt het beetje bij beetje te voorschijn.
|
|
 |
 |
Het uitgegraven materiaal van de nieuwe tunnel 1 en de vrij gelegde Bypass worden afgevoerd en naar de container gebracht. 
Op de container werd deze mooie Belemniet aangetroffen, in het Limburgs worden ze donderpijlen genoemd naar het oude geloof dat het restanten waren van blikseminslagen. In werkelijkheid is het een versteend skeletdeel van een inktvis. 
Ook is weer de eerste vergadering van de begeleidingsgroep van deze restauratie bestaande uit de eigenaar Staatsbosbeheer, De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de aannemer, de archeologische begeleiding Archol en de opdrachtgever Stchting Ir. D.C.van Schaik. Ondanks de regen in de ochtend, was het in de middag droogachtig en hebben we toch buiten kunnen vergaderen over het werk, uiteraard met een heerlijk vers stuk Limburgse Vlaai. Iedereen heeft weer zin in een nieuw seizoen restaureren in de vuursteenmijn. 
|
Na de vergadering hebben Rene en Joep de nieuwe tunnel 1 uitgezet zodat aannemer Kleijnen morgen kan beginnen met het uitgraven van de nieuwe tunnel 1. Rene en Joep kruipen tussen alle stalen ondersteuningen door, over de kalksteenbrokken en zetten een hoogtelijn uit en bepalen de richting die vlak langs een schacht gaat lopen en ook weer voor een aantal mooie uitzichten moet gaan zorgen.
|
|
4 april 2021: De eerste werkdag van de verbouwing voor 2022.
In de ochtend is het bos in rust. De voorjaarsbloeiers sieren de bosbodem in het zonnetje. Bosanemonen, Gele Anemonen, Aronskelk en veel, heel veel Daslook. De paden door het bos geven prachtige utizichten, tot diep in het bos en er zelfs dwars doorheen. Voor de mensen die goed kijken, die zien ergens door het bos, verscholen, de ingang van de vuursteenmijn, nog helemaal in rust.
 |
 |
|
 |
 |
|
 |
 |
In de vuursteenmijn is alles nog rustig, de gangen zijn nog donker. 
Maar dat gaat snel veranderen. Buiten de mijn wordt de bouwplaats weer ingericht: hekken, pallets met betonblokken en de bekende groene transportheftruck, in no-time staat alles klaar. 
De ingang staat weer wagenwijd open en binnen in de mijn is overal licht, bouwmaterialen en het geluid van breekhamers. De rust is weg, we zijn weer aan de slag met de verbouwing. 
We gaan door met de plannen waar we voor de winter gebleven waren. Nog een enkele plek moet open gebroken worden. Jos van Mergelbedrijf Kleijnen heeft er zin in en maakt op de eerste dag al een mooi begin. 
Hou onze website vooral verder in de gaten, we gaan weer een paar keer per week de vorderingen laten zien.
2 april 2021: Het nieuwe excursieseizoen is van start. Vandaag heeft een klein groepje ene excursie geboekt naar de vuursteenmijn, wij laten hen graag het mooie ondergrondse zien.
Breng zelf dit jaar een bezoek aan de vuursteenmijn op een van onze reguliere excursies. Klik op onderstaande agenda. 