29 juli 2021: In een keer gaat het snel en is goed te zien waar we uit gaan komen met het eind resultaat.
Gang 3 is al heel ver klaar. De muren zijn klaar, het bordes is klaar, de prehistorische gangen zijn goed panoramisch zichtbaar. Nu nog het dak plaatsen voor de veiligheid en de muren afwerken. Wij zijn trots op dit resultaat waar zo hard aan gewerkt is. Geniet alvast met ons mee van de gang, het bordes en hoe het panorama er uit ziet.
In gang 4 wordt gewerkt aan het bordes, het bordes wordt smal, er kan maar een persoon tegelijkertijd staan. Constructief en voor de veiligheid gaat dat niet anders. Misschien is het juist wel leuk, dan heb je het gevoel helemaal alleen in de mijn te staan. Hier hoeft dan ook alleen nog maar het plafond geplaatst te worden en de wanden af te werken.
Ook bij gang 2 gaat het goed. De aardpijp is geheel veilig opgesloten en ondersteund door dikke muren en een stevig plafond. Er komen nog wel een paar uitdagingen eer deze gang klaar is maar het gaat wel gestaag vooruit. Veilig werken staat voorop, daar wordt geen haast gemaakt, daarop wordt geen concessie gedaan. In onze werkoverleggen wordt dat iedere keer uitgesproken en bevestigd.
Op onderstaande foto is Lucien bezig het dak te ondersteunen zodat de plafondelementen geplaatst kunnen worden. Hij zit helemaal verscholen achter de dragende steunen.
De foto laat links zien dat het tweede venster in deze gang klaar is en rechts is al de aanzet voor het derde venster net te zien.
Tijdens ons wekelijkse bouwoverleg op donderdag-middag, bezoeken we de werken en bespreken we de vorderingen. In de foto hieronder wordt de voortgang bij gang 2 besproken. Van Links naar rechts: Lucien van Mergelbouwsteen Kleijnen (Aannemer), Rene Haemers van de Stichting Ir. D.C. van Schaik (Opdrachtgever/beheerder), Fred Brounen, archeoloog van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (vergunningverlenen) en Joey van Mergelbouwsteen Kleijnen (Aannemer).
26 juli 2021: Gang 3 is een mooi open panorama de prehistorisch egangen in, de wanden zijn opgemetseld en de afwerking kan beginnen. De leiding vanuit de Van Schaik stichting samen met architect Bas Vrehen van Atelier Leise bedenken hoe het gangeinde het beste gemaakt kan worden voor optimaal zicht, minste archeologische impact en constructief verantwoord. We puzzelen een mooi bordes aan gang 3 dat door de aannemer gemaakt kan worden.
Wat een prachtig panorama, meer dan 180 graden beeld, allemaal prehistorische gangen.
24 juli 2021: Naast de drukke verbouwingswerkzaamheden in de vuursteenmijn, zijn er ook diverse werkgroepen intensief bezig met de voorbereidingen om een kwaliteitsimpuls te geven en te komen tot het verhogen van de toegankelijkheid, de belevingswaarde en educatie in de vuursteenmijn in 2022. Onze werkgroep Tunnel en Mijntjes heeft na een inventarisatie van de huidige situatie ideeën gegenereerd die tijdens een rondgang door de mijn getoetst zijn op haalbaarheid en uitvoerbaarheid. De werkgroep is enthousiast en ziet vele mogelijkheden zowel op Geologisch, archeologisch en prehistorisch opzicht om de belevingswaarde in de mijn te verhogen. Wordt vervolgd.
22 juli 2021: Het uitbreken van gang 3 is bijna klaar. De opening naar de prehistorische gangen is enorm groot, een prachtig panorama. Om goed recht te werken, wordt gebroken langs een laserstraal. Iedere keer als de breekhamer brokken losbreekt, springen die door de fel rode laserstraal, het lijkt wel of de kalksteen bloedend haar robijn rode edelstenen loslaat. Een paar foto's van het breken in de spetterende laserstraal.
Ook op 22 juli is door Mergelbouwsteen Kleijnen samen met ons gekeken naar een goed technische oplossing om schachten te ondersteunen. In de jaren 60 zijn meerdere schachten ondersteund met mijnstutten die bestaan uit een stalen pilaar met een plaat er op die de schacht van onder ondersteund. Deze stutten hebben onderhoud nodig. Die stutten hebben een bepaald klemsysteem dat in de jaren 60 vastgezet is en sindsdien niet meer naar gekeken is. Dit systeem blijkt na 50 jaar nog prima te werken waardoor de stutten goed te onderhouden zijn. In de laatste foto is de ruimte boven de dragende plaat te zien waar de boomwortels door de schacht naar onder groeien.
20 juli 2021: De overstromingen zijn voorbij in Zuid Limburg, het weer is droog, alles is weer prima begaanbaar. Het bouwterrein is zoveel mooier en beter nu de zon schijnt.
Binnen in de mijn gaat het ook vooruit. In gang 2 (links op de foto's hieronder) is te zien dat het venster rechts nu op formaat is, dat het dak verder gevorderd is en dat de gang alweer een volgende stap vooruit gebroken is.
In gang 3 (rechts op de foto's hieronder) is de opening naar de prehistorische gangen flink vergroot. Nog even en deze opening is op volle breedte voor een maximaal zicht op de prehistorische gangen hier.
15 juli 2021: De dag van de grote overstroming in Zuid Limburg. Ook de vuursteenmijn krijgt weer met heel veel regen te maken. Omdat de vuursteenmijn hoog aan de helling van het Maasdal ligt, hebben we geen last van de overstromingen.
Gelukkig houdt de weg van het bouwdepot naar de vuursteenmijn het. De weg is 2 weken geleden vernieuwd nadat het bij eerdere regenbuien een glijbaan werd. Bij de vuursteenmijn zelf is het toch nog een modderige bedoeling. Het oponthoud valt mee.
Het werk in de mijn gaat door. Bij gang 2 is voorzichtig doorgewerkt langs een aardpijp die goed ondersteund moest worden. De routine van de afgelopen week is zichtbaar, begin van de week wordt gebroken, einde van de week wordt opgemetseld tot aan het plafond om plafond te kunnen dragen. Dit kan dan uitharden in het weekend zodat in het begin van de week plafonddelen geplaatst kunnen worden en er verder gebroken kan worden.
Bij gang 3 wordt ook opgemetseld. De rechtermuur krijgt zijn tweede knik zodat we precies goed in de prehistorische gangen uitkomen, dit wordt weer een prachtig panorama. De linkermuur is al op lengte en wordt goed aangewerkt tot aan het plafond. Volgende week doorbroken aan de rechterkant om hopelijk de opening volledig te kunnen maken.
14 juli 2021: Bij een van de vensters zit een schacht in het plafond. Die schacht moet ondersteund worden voor de veiligheid. Hoe krijgen we een goede ondersteuning van de schacht terwijl we toch goed zicht houden op de prehistorische gangen en liefst ook nog op de schacht? Samen met architect Bas Vrehen van Atelier Leise maken we verschillende ontwerpen die gevisualiseerd worden om zo te kunnen beslissen wat de beste oplossing is.
De figuur hieronder is het uitzicht vanuit gang 4 naar de prehistorische gangetjes. De ronde cirkel in de vloer is de schacht in de plafond die ondersteund moet worden. Dit kan met een stalen paal met kruisondersteuning.
Of met een grotere uitvoering, als het gewicht meer drukt, dat wordt door het geologisch onderzoeksbureau GeoControl momenteel uitgerekend.
Of we maken er een soort tafel van die op de muren van de bezoekersgang rusten en met palen bij de pilaren gaat dragen om een beter zicht op de prehistorische gangen te behouden. Maar misschien zijn er nog andere mogelijkheden, we puzzelen nog verder.
13 juli 2021: In gang 2 is de grote kalksteen pilaar er uit gebroken, ook weer voorzichtig en gecontroleerd. Het dak is slecht en moet veel ondersteund worden maar het ziet er naar uit dat het dak wat beter wordt, dat is goed nieuws voor het vervolg van de gang 2.
En verder is het nat, heel erg nat. Maar dankzij de genomen maatregelen zoals geribbelde rijplaten, lukt het de machines toch om de helling de mijn uit te nemen. het blijft nog een paar dagen nat maar er is droger weer op komst.
10 juli 2021: Het werk vordert nu zienderogen. Buiten liggen de betonnen draagbalken voor de plafonds al klaar om ingeschoven te worden.
Gang 2 is al 3 meter lang zoals in onderstaande foto te zien is, nog 11 meter te gaan. De aanzet voor het eerste grote venster is te zien aan de rechterkant. De betonbalken die het dak vormen liggen mooi strak zodat de bezoekers veilig er onder door kunnen. De mergel pilaar die nu midden in beeld staat, gaat de komende week weggebroken worden, dat wordt het volgende obstakel. De verwachting is dat hier ook weer delen van het plafond los zullen zitten die veilig en gecontroleerd verwijderd moeten worden. Na deze pilaar zijn er naar verwachting geen grote obstakels meer en kan bij deze gang meer snelheid gemaakt worden om hopelijk voor 1 oktober de volle 14 meter gang klaar te hebben.
Boven op de betonen balken is tot het plafond doorgemetseld om het plafond te dragen. Alle loszittende plafonddelen worden ondersteund. De onderstaande foto is schuin omhoog genomen. Het mergeldak is linksboven te zien, de betonnen balk rechts onder. Daar tussen is de vers opgemetselde muur te zien die over het weekend kan uitharden zodat na het weekend veilig verder gebroken kan worden.
Vandaag is ook de opname gedaan van de draagconstructies. De restauratie is niet alleen het graven van nieuwe gangen maar ook het verbeteren van de bestaande draagconstructies. Deze draagconstructies uit de jaren 70 zijn dan wel beroest maar ze voldoen volgens de constructeur nog perfect en kunnen nog tientallen jaren mee. Op een paar plaatsen zijn toch wat aanvullingen op de draagconstructies nodig. Arnout Sluijsmans van Mergelbouwsteen Kleijnen kruipt daartoe met Rene Haemers en Joep Orbons van de van Schaikstichting door de prehistorische gangen en neemt overal exact op hoeveel meter balk, plaat en andere materialen nodig zijn. Deze materialen kunnen dan besteld worden zodat deze na de bouwvak allemaal geplaatst kunnen worden.
8 juli 2021:Tijdens het wekelijkse overleg met Staatsbosbeheer en Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed worden met de aannemer, de ecoloog en de archeoloog de vorderingen besproken en wordt de planning voor de volgende week opgesteld. De werkfronten worden ook bezocht en goed besproken. In onderstaande foto wordt bij de doorbraak gepland hoe het panoramavenster het beste verbreed kan worden, rekening houdend met gesteentemechanische stabiliteit, archeologische waarden, technische draagconstructies en de beleving voor de bezoekers. Heel mooi om te zien hoe in dit project alle partijen zo mooi samenwerken. Ambtelijke organisaties als de Rijksdienst, eigenaar Staatsbosbeheer, onderzoekers zoals de archeologen en de ecologen, de aannemer en wij als vrijwilligersorganisatie, allemaal willen ze dit project tot een succes maken en zetten zich volop in daarvoor.
Van links naar rechts: Tom Hamburg van Archeologisch onderzoeksbureau Archol, Jos Kleijnen van Mergelbouwsteen Kleijnen, Rene Haemers van de van Schaikstichting en Fred Brounen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
7 juli 2021: Staatsbosbeheer plaats op de Boswachtersblog een artikel over de werkzaamheden. Klik hier om deze blog in te zien.
6 juli 2021: Er wordt een doorbraak gemaakt tussen de nieuwe gang 3 en de achterliggende prehistorische gangen.
5 juli 2021: In gang 2 is het eerste stukje dak er in geplaatst. Ineens ziet een pas gegraven gang er ook echt als een nieuw stuk gang. Heel mooi hoe dit nu vordert.
Ook hebben Rene en Joep gisteravond de verlichting in de prehistorische gangen weer in orde gebracht. Het deel dat de bezoekers kunnen zien is nu prachtig verlicht, vuursteenbanken zijn aangelicht, pilaren zijn mooi zicht en we hebben zelfs geexperimenteerd met een ideetje waar we aan willen werken voor de inrichting volgend jaar. Op drie plaatsen hebben we lampen opgehangen in een schacht. Dan komt "daglicht" vanuit die schacht naar de prehistorische gangen. Zo hebben de prehistorische mijnwerkers de gangen zelf gezien. Drie schachten zijn zo aangelicht, kijken wat de bezoekers er van vinden. Als dit goed werkt, dan gaan we dat volgend jaar bij het inrichten nog meer doen. Wij zijn benieuwd naar de reacties.
Een van de "daglichtschachten" met licht van boven. In het echt ziet het veel mooier uit.
Ook op een andere plaats zetten we lampen in een schacht. Omdat er een hoopje grond uit de schacht onder ligt, is het effect dramatischer. Wat het helemaal levensecht maakt is de stroomkabel naar de lamp die net lijkt op een touw van een prehistorische mijnwerker, als die mijnwerker net de mijn ingeklommen is. Jammer genoeg ligt deze schacht net wat verder van de bezoekersgang zodat dit wat lastig te zien is. Bij de nieuwe inrichting gaan we dit soort effecten zeker meer proberen te creeren, het is wel echt mooi.
3 juli 2021: Bij het uitgraven van de nieuw gangen komt mergelsteen en vuursteen vrij. Dat wordt afgevoerd naar de container.
Maar de vuursteen is waardevol voor ons. Die kunnen we gebruiken voor demonstraties vuursteenbewerken. Zeker omdat bij het breken op sommige plaatsen de zogenaamde laag 10 vuursteen vrij komt. Dit is het goud voor ons want dat is de vuursteen waar de prehistorische mensen mee gewerkt hebben. Daar willen wij ook graag mee werken.
Onze gids Bert Vullers is een begenadigd vuursteenbewerker. Hij gaat wekelijks een paar keer naar de vuursteenmijn. Hij haalt dan de grote blokken vuursteen op die de aannemer voor ons apart legt. Bert zoekt dan ook nog de afval container na of daar misschien ook nog goede stukken vuursteen tussen liggen. Alle vuursteen is welkom. Hij checked dan de vuursteen, maakt nog even een bijltje om te kijken of het vuursteenbewerken nog lukt, en bergt de vuursteen voor later gebruik.
2 juli 2021: Gang 3 vordert gestaag. We halen de voorziene 1.5 meter per week. In de eerste helft van de week wordt de gang gebroken, in de tweede helft van de week worden de wanden opgemeetseld om wanden en plafond te dragen. Zo kan in het weekend de opgemetselde muur uitharden en kan na het weekeind weer veilig verder gebroken worden. De aardpijp in het begin is veilig ingepakt. De kalksteen is hard en stabiel, levert een heel mooi veilig dak zodat hier goed gewerkt kan worden. De firma Mergelbouwsteen Kleijnen doet zijn naam eer aan, het zijn echte specialisten in het ondergronds werken die veilig zo'n nieuwe gang kunnen maken, ook onder moeilijke omstandigheden.
Op onderstaande foto zijn de vorderingen van de afgelopen week te zien. De gang loopt wat naar onder omdat we over 1.5 a 2 meter de prehistorische gangen gaan aansnijden, dan willen we de prehistorische gangen op ooghoogte hebben, zo hebben onze hoogtemetingen uitgewezen. Hopelijk komt deze week de doorbraak anders toch volgende week. Hou deze website maar in de gaten.
1 juli 2021: Het weer zit tegen. Iedere dag een bui zorgt ervoor dat de weg en de bouwplaats niet opdrogen maar glibberig blijven. Een flinke hoosbui waar een recordhoeveelheid water valt helpt ook niet. De kaart hieronder van Buienradar.nl laat de hoeveelheid neerslag in 24 uur zien van 29 juni. De vuursteenmijn ligt midden in het paarse deel dat de volle regenlaag gekregen heeft.
Het bospad naar de vuursteenmijn moet verstevigd worden met steenslag om de modderige delen te verharden zodat wandelaars niet in de moder lopen en het transport van de materialen soepel door kan gaan. Gelukkig werkt dit goed, nu hopen dat de regen wegblijft. Het gerepareerde bospad ziet er in ieder geval mooi uit.