Nieuws: volg hier de laatste werkzaamheden
|
3 augustus 2022:Er worden lichtproeven gedaan met de nieuw ontworpen armaturen. Speciale armaturen voor de verlichting van de gang, de informatieborden en in de prehistorische gangen. De vraag is hoevele licht nodig is op de diverse plaatsen. Zijn sterke LEDs nodig? Moeten de LEDS volledig aangestuurd worden? Allemaal zaken die het beste op locatie uitgeprobeert kunnen worden. Het licht team bestaande uit Teun Klaasen van Hupkens Industrial Models, Tycha Buekers en Rene Haemers van de Van Schaikstichting, ze leren heel veel van deze lichtproef. Fotos: Tycha Buekers |
 |
 |
 |
Hieronder is dan een eerste resultaat te zien van de verlichting van een mooie, lange prehistorische gang. Wij kijken uit naar de mooi uitgelichte gangen. In september zal alles geinstalleerd worden.
Foto: Tycha Buekers
2 augustus 2022: Deze dagen is Alicia Walsh van Archol bezig met het fotogrametrisch inmeten van mijn 45. Geassisteerd door Rene Haemers, maakt ze ruim 2000 foto's die in de computer aan elkaar geplakt worden tot een 3D fotobeeld zodat je helemaal door de mijn kan kijken, zonder er in te kruipen. Vorig jaar zijn de eerste testen gedaan, deze opname is het echte werk. Onze doorkijk is om de hele vuursteenmijn zo vast te leggen. Dan is de mijn voor iedereen te bekijken zonder te kruipen maar wat veel belangrijker is, toekomstig onderzoek kan efficient voorbereid worden, locaties voor detailonderzoek kunnen geselecteerd worden zonder dat de mijn betreden hoeft te worden. Zo sluiten we risico's uit en wordt scahde aan het archeologische moment door onnodig rondkruipen voorkomen.
Foto: Rene Haemers
1 augustus 2022: Vandaag een mooi stuk in Dagblad De Limburger over onze werkzaamehden bij de vuursteenmijn. Rene Willems en zijn vrouw waren zeer onder de indruk van de nieuwe gangen en vensters in de mijn. Ook hebben ze gezien hoe de werkgroep enthousiast bezig is met de nieuwe inrichtingswerkzaamheden.
30 juli 2022: De werkgroep gaat aan de slag met de schacht. Deze willen we van binnen schilderen zodat het geologisch profiel goed zichtbaar is. We gaan Keim verf gebruiken, dat is kwaliteif goed materiaal voor dit soort toepassingen. Maar het betekent wel de nodige voorbereidende werkzaamheden om de verf voor jaren goed te laten hechten. Zo moet de wand goed schoongemaakt worden. Dat is sinds de aanleg in de jaren 60 niet meer gebeurt. De ijzeren hoed boven op de schacht wordt vakkundig gedemonteerd. Rene, semi beroeps speleoloog, hangt een touw stellage uit zodat hij veilig in de schacht kan werken, bungelend aan een touw. De schacht wordt met een borstel goed schoon gemaakt zodat in september de wand geschilderd kan worden.
 |
 |
 |
 |
Foto's Tycha Buekers
De bezoekers bezoeken nu ook met de gidsen de nieuwe gangen. Helaas betekent dit ook dat de eerste grafitti op de nieuwe muren wordt geschreven, gelukkig nog met mergelblokjes. Hier moeten we toch goed op gaan letten want dat kunnen we niet hebben. Hierbij twee foto's van een zeker Hilke die het nodig vond om 3 keer zijn of haar naam op de nieuwe muur te kalken. Dit is inmiddels verwijderd, gelukkig ging dat makkelijk met een borstel.
 |
 |
Fotos: Rene Haemers
22 juli 2022: Er wordt nog geexperimenteerd met licht. Kijken wat goed werkt. Misschien wat spelen met kleur om de dramatische delen wat meer te benadrukken. Hieronder enkele foto's uit ons experiment. Het is niet gezegd dat het er allemaal zo uit komt te zien, we zijn aan het experimenteren.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
18 juli 2022: In de nieuwe gangen zijn twee schachten geschampt. De stortkegel onder de schacht is deels afgegraven. Het kegellichaam moet tegen gehouden worden zodat het niet in de bezoekersgang kan schuiven. Hiervoor zijn Kortenstalen platen gemaakt met perforatie zodat de grond toch gezien wordt. Deze platen zijn na roesten in mooi dezelfde kleur als de schachtvulling. De platen moeten nog goed vastgezet worden, dat komt later.
5 juli 2022: De werkgroep is weer in de mijn bezig. jac de electricien schroeft tijdelijke kabels in elkaar zodat we met een tijdelijke verlichting toch goed de prehistorische gangen kunnen zien in dit zomerseizoen. Mooi is te zien dat het een donkere bezoekersgang wordt met de prehistorische gangen goed verlicht. De bezoekers vinden dit een geweldige ervaring om met een eigen lantaarntje door deze donkere gang te lopen.
Foto: Tos Heuts
Foto: Tos Heuts
Foto: Tos Heuts
Ook brengt de werkgroep enkele goed zichtbare stootbanden aan op een paar stalen balken. Dit om de bezoekers te waarschuwen en als ze hun hoofd stoten, dat het iets minder hard aan komt.
Foto: Tos Heuts
Foto: Tos Heuts
4 juli 2022: Nu de aannemer klaar is, is het tijd om de balans op te maken van de verbouwing. De aannemer heeft voor ons een heleboel gegevens verzameld. Hierbij de samenvatting:
- 225 combiliggers
- circa 7500 betonblokken.
- 140 zakken cement
- 25 bigbags zand
- 3 bigbags mergelpoeder voor de mooie afwerking van de nieuwe tunnels
- 14 containers puin afgevoerd voor in totaal tussen de 15 en 20 ton
- 2 stuks sds beitels zijn kapot gehamerd op de mergel en vuursteen ondergronds
- 1 schop en 2 harken zijn gesneuveld
- 1 handvat van een sloophamerd heeft de werkzaamheden ook niet overleefd
De mannen (allemaal mannen) die het werk verzet hebben: door Jos Kleijnen, Lucien Blom, Kenny Eggen, Joey Groothuijsen en Arnout Sluijsmans van Mergelbouwsteen Kleijnen.
De beton zaagwerken zijn verricht door Duijsings betonboringen
De staalleveringen zjin door Dols Constructies verzorgd. 
29 juni 2022: De Rijksdienst vooor het Cultureel Erfgoed publiceert hun Erfgoedmagazine met daarin een artikel over drie pagina's over onze werkzaamheden in de vuursteenmijn. het artikel is geschreven door Fred Brounen van het RCE, Joep Orbons van de van Schaikstichting en Jose Schreurs van het RCE.
|
28 juni 2022: De werkgroep vuursteenmjin is weer aan het werk in de mijn. De oude buizen voor de kabels worden verwijderd. Dit was een gevoelig systeem, knaagdieren vraten aan de kabels. Door de kabels in de volle grond te leggen, gaan we dat tegen. De buizen worden afgevoerd nadat ze ingekort zijn en in de bus passen.
|
 foto Tos Heuts |
 foto Tos Heuts |
Ook wordt er gewerkt aan de verlichting in de prehistorische gangen. Straks in september komt er mooie verlichting in te liggen. Om toch aan de bezoekers nu al te laten zien hoe mooi de prehistorische gangen zichtbaar zijn, hebben we nu al lampen in de prehistorische gangen gelegd. Sorry, de kabels zijn nog niet weggewerkt, dat komt straks in september allemaal. Dit geeft in ieder geval al een eerste beeld hoe wij de mijn willen aanlichten en zichtbaar maken voor de bezoekers. Voornamelijk licht in de prehistorische gangen. Kijk en geniet.
foto Tos Heuts
foto Tos Heuts
foto Tos Heuts
foto Tos Heuts
21 juni 2022: De werkgroep vuursteenmijn gaat in de mijn aan de slag met de oude electrische installatie. Deze moet verwijderd worden om de nieuwe te kunnen installeren. Bert en Lei, de een wat subtieler dan de ander, verwijderen oude kabels, demonteren oude lampen en voeren ze af.
 |
 |
De bezoekersgangen zijn nu in het donker, het licht komt voornamelijk van lampen in de prehistorische gangen, een heel spannend en mooi effect voor de bezoekers. Er worden wat tijdelijke lampen aangebracht zodat er toch wat goede zaken zijn te zien. We zullen de komende weken even voorzichtig moeten zijn om niet te struikelen over kabels.
 Foto: Tos Heuts |
 Foto: Tos Heuts |
 Foto: Tos Heuts |
Even pauze, de werkgroep leden genieten van het lekkere zomerweer bij de vuursteenmijn van een boterham en wat drinken. Daarna weer verder met het werk. Van links naar rechts: Rene Haemers, Bert Vullers, Lei Nelissen, Tos Heuts, Jacques Philippens. 
We gaan nog wat speciaals doen. Bij schacht 46 moet nog een steunpaal gezet worden onder een schacht. Dat zal in juli of augustus gebeuren. Die steunplaal moet gefundeerd worden. De fundering zal bestaan uit een gat in de vloer van de mijn waarin beton gestort wordt. Het maken van dat gat kan makkelijk met een lichte afbouwhamer. Maar we zitten in een prehistorische vuursteenmijn die helemaal gemaakt is met vuursteen hakken. Rene kwam op het geniale idee om te experimenteren met vuursteen hakken en het gat voor de fundering niet met een afbouw hamer te maken, maar met vuursteen hakken. Puur om ervaring op te doen hoe de prehistorische mensen die schachten en gangen uitgehakt hebben. Bert, onze vuursteen bewerker, stelde vier stuks van zjin vuursteen hakken (replicas) ter beschikking. Bert heeft ze mooi in een houten steel gevat en met leren bandjes vast gezet. Rene en Joep hakken er flink op los om het gat te maken. Dat valt nog vies tegen.
 |
 |
We leren veel van dit kleine experimenteel archeologisch experiment. De hoek waaronder de vuursteen hak in de steel zit is heel belangrijk. Is de hoek scherp, dan kun je er niet mee de diepte in hakken maar juist wel goed de randen afwerken. Is de hoek recht, dan kun je prima de diepte in hakken maar juist de randen niet goed afwerken. Waarschijnlijk heeft de prehistorische mijnwerker meerdere hakken bij zich gehad en afhankelijk van het werk, de hak gepakt die het beste werkte.
Ook merken we dat het maken van een gat lastig is. Je slaat met de hak iedere keer op het losse spul dat je net los gekapt hebt. Je ben dus continue bezig het gat leeg te vegen. Het maken van een gat gaat langzaam. Maar als je eenmaal een klein gat hebt, dan is het verbreden van het gat een fluitje van een cent, dat gaat dan heel snel.
Ook valt het mee hoe de hak zich gedraagt. De vuursteen zit goed vast in de hak. Een enkele hak laat los tijdens het hakken maar is zo weer vastgezet met het leren riempje. Ook valt de slijtage aan de hak mee, we breken geen hak terwijl Rene en Joep zich echt niet inhouden met hakken.
Heel mooi zijn de haksporen die we achter laten. In de foto hieronder zijn die heel goed zichtbaar. Een ijzeren hak zal brede, vlakke sporen achter laten. Een vuursteen hak laat sporen achter met streepjes er in, alsof het een gekartelde punt geweest is. Prachtig om te zien. En helemaal mooi, deze sporen komen exact overeen met de sporen van de prehistorische haksporen die we op blokken geborgen hebben en in de mijn en in ons infocentrum gaan laten zien. Ook is te zien dat de haksporen die voor het verbreden van een gat gemaakt zijn, een rond boogje hebben, het resultaat van het zwaaien met de hak terwijl de sporen die gemaakt worden bij het maken van het gat bestaan uit korte, rechte sporen. Heel leerzaam allemaal.
16 juni 2022: Vandaag de nieuwe gangen eens goed bekeken en geexperimenteerd met de verlichting. Nu de verbouwing klaar is, kunnen we de inrichting op gaan pakken. Daar hoort een geheel vernieuwde verlichting bij. In de bezoekersgang willen we weinig licht brengen om het gevoel van lopen door het donker mee te maken. Het licht moet vooral in de prehistorische gangen zijn op al het schoons dat daar te zien is. Wij hebben geexperimenteerd met zaklampen en wat nieuwe vensters uitgelicht bij een donkere gang. Oordeel zelf of dit mooi is. 
| 13 juni 2022: De bouwplaat en het bouwdepot worden opgeruimd. De aannemer is klaar. De paar laatste kleine dingetjes die nog moeten komen in de komende weken wel even tussendoor. Daarvoor hoeft het bouwdepot niet behouden te worden. De open plek in het bos voor de vuursteenmijn wordt weer aan de wandelaars terug gegeven. De laatste materialen worden afgevoerd en alles is buiten weer als vanouds. |  Foto: Rene Haemers |
Foto: Rene Haemers
Foto: Rene Haemers
Het bouwen is klaar. De bezoekersgangen zijn veilig en makkelijk doorheen te wandelen. De prehistorische gangen zijn prachtig te zien vanuit deze bezoekersgang met de nieuwe zijgangen.
Vanaf nu gaat alle energie naar de inrichting waarvoor een Leader subsidie is verleend. Daar zijn onze werkgroepen ook al anderhalf jaar aan het voorbereiden. Nu de verbouwing klaar is, kunnen we daar volop mee doorgaan.
We blijven deze website aanvullen zodra er met de inrichting wat nieuws te vertellen valt. Dat zal deze zomer zeker best al mooie resultaten gaan opleveren. Blijf daarom deze verbouwingswebsite volgen.
10 juni 2022: Bijna, bijna, bijna klaar. De laatste kleine details vragen toch aandacht en moeten ook goed gebeuren.
In de nieuwe tunnel 1 is het eindstuk ook klaar. De dragende staalconstructie met het beschermingsdak er boven is geplaatst. Hier onder is dit te zien. 
Ook weer een nieuw prachtig panorama waar de bezoekers van kunnen genieten, dat je het gevoel geeft dat je zelf aan het rondkruipen bent in de prehistorische gangen. In onderstaande foto een panoramafoto van hetgeen op het eindpunt te zien is. Deze foto is even snel gemaakt en doet geen recht aan het werkelijke beeld. Ook is het panorama nog niet mooi uitgelicht, dat wordt deze zomer geinstalleerd. 
Zodra de wand afgestuct is, ziet deze gang er in eens heel netjes uit. 
De stalen steunconstructies die gisteren geplaatst zijn, worden vandaag aangemetseld tot aan het plafond zodat het gehele plafond boven deze constructies gedragen worden. Lucien wringt zich in het lage gangetje in alle bochten om alles goed aan te kunnen werken. 
Zelfs de stukjes metselwerk boven de dragers wordt afgestucked om het voor het oog mooi te maken. 
Het is vooral het stucwerk dat de afronding vormt. Jos maakt de ene na de andere cementmolen met stuc aan zodat de betonblokken wanden netjes gestuct worden met mergelkleurig grof stuckwerk. 
Jos houdt zich bezig met het stucen van de vlakke gangen en maakt meters. Het verschil tussen de grijze kale betonwanden en de prachtig gestucte muren is opmerkelijk. 
We hebben een nieuwe bouwvakker in het team van Mergelbouwbedrijf Kleijnen. Onze eigen Rene Haemers van de Van Schaikstichting is druk bezig het stucwerk op de lastige plaatsen in orde te maken. Het wordt de kers op de taart dat zelfs de achterkant van de betonmuren gestuct zijn. Dit is ook logisch want de achterkanten van die betonmuren zijn vanuit andere vensters in de bezoekersgang zichtbaar. Het is dan wel zo mooi om ook die betonwandjes netjes af te werken. De finesse zit in de details. 
In onderstaande foto is te zien hoe van het ene venster in gang 1 door de prehistorische gangetjes gekeken wordt naar de andere vensters, dus ook de achterkanten die Rene hier al zo prachtig gestuct heeft. Wie goed kijkt, ziet Rene aan het werk achterdoor in de foto. 
Hier zijn alle drie de werkers in een foto in beeld. Links in de schaduw is Jos met het stucen van de muur bezig, net om het hoekje is Lucien aan het afvoegen en rechts is Rene bezig met het stucwerk van de achterkanten van de muren. 
Alle gangen zijn gestuct. Hier gang 2, de 14 meter lange gang, klaar. De vloer is aangeveegd, we kunnen met bezoekers rond gaan. 
Al die werkers hebben verdiend om even in het zonnetje gezet te worden. Van uit de Van Schaikstichting hebben we voor deze harde werkers van Kleijnen mergelbouwsteen een speciaal pakket samengesteld. Als dank voor het geweldige werk, het prachtige resultaat dat veilig en goed nu klaar is (bijna dan). Van links naar rechts: Rene, Jos en Lucien.
9 juni 2022: Bijna, bijna klaar.
Behalve de nieuwe tunnels, moeten ook meerdere extra ondersteuningen aangebracht worden. De meeste zijn al geplaatst in 2021 maar een paar laatste zijn pas dit jaar geplaatst omdat de locatie van de stutten beter bereikbaar is via de nieuwe tunnels. Deze stutten van gegalvaniseerd staal worden voorzichtig geplaatst door de firma Kleijnen onder het toeziend oog van Rene Haemers. 
|
Ook wordt het gidsenhok aangepakt. Door een muurtje weg te breken, wordt de ruimte groter, in ieder geval oogt het nu groter. Nu kan bij de herinrichting deze ruimte ook opnieuw ingericht worden.
|
 |
De aannemer is bezig de materialen op te ruimen en de vuursteenmijn leeg op te leveren. De lopende banden die bijna een jaar in e mijn aanwezig waren om uitgebrokken mergelbrokken af te voeren, worden ontmanteld en afgevoerd.
8 juni 2022: Onze vrijwilligers organiseren op zaterdag 18 juni een gratis demonstratie vuursteenbewerking op het grasveld voor Eetcafe Riekelt in Rijckholt. Dit allemaal in het kader van de Nationale Archeologiedagen. Iedereen is welkom. 
7 juni 2022: Bij het uitgraven van de tunnels is veel staal uit de jaren 60 verwijderd. De goede stukken behouden we als waardevolle objecten behorende bij een heel belangrijk stukje geschiedenis van de vuursteenmijn, namelijk de opgraving uit de jaren 60. De echt slechte stukken ijzer worden afgevoerd. 
Gang 1 is al weer een verder stukje klaar. het heeft 2 maanden geduurd om deze 6 meter lange gang te maken, een geweldige prestatie, zeker gezien de ervaringen van vorig jaar in dit gebied, toen ging het stukken langzamer. De stalen draagconstructie die een panoramabeeld vormt aan het einde van de gang is besteld en wordt de komende dagen geleverd, dan zijn dat de laatste bouwwerkzaamheden. 
|
Het stucwerk schiet ook al op. Er wordt begonnen aan het einde van gang 2. In de foto hieronder is dit laatste stuk te zien dat al klaar is. Het stucwerk is nog nat waardoor het nog wat donker is. Na uitharden wordt het lichter van kleur, net zoals de andere gangen die vorig jaar al gestuct zijn. Het beeld van de vuursteenmijn ziet er al weer heel anders uit. We zijn trots op Jos en Lucien, de mannen van Mergelbouwsteen Kleijnen die deze geweldig complexe tunnels op een veilige manier met respect voor de archeologie gemaakt hebben. Dank heren.
|
 |
4 juni 2022: We beginnen de boel voorzichtig op te ruimen. De laatste muur in tunnel 2 is klaar zoals onderstaande foto laat zien. Een dezer dagen wordt begonnen het het stucwerk. 
Ook de prehistorische gangen worden opgeruimd. De laatste losse stukken, de laatste losliggende stukken gereedschap, alles wordt weggehaald. We zien nu in zijn volle glorie de prehistorische gangen.
Buiten op de bouwplaats liggen nog de laatste brokken vuursteen die uit de mijn gehaald zijn. Deze worden afgevoerd. 
De bouwplaats wordt leger en leger. Geen nieuwe betonblokken meer, geen bakken met uitgebroken kalksteen. De laatste materialen om te stucen, de laatste ijzeren stutten die nog geplaats moeten worden, dat is alles nog. 
Bij de container worden de laatste stukken vuursteen door onze vuursteenbewerker Bert gecontroleerd of ze geschikt zijn om te gebruiken als demonstratiemateriaal voor vuursteenbewerking. 
3 juni 2022: De nieuwe tunnels zijn klaar. Yippie. Nou, bijna klaar, de laatste puntjes moeten nog aangepakt worden.
In onderstaande foto gaat na een jaar werken de laatste pallet betonblokken met de heftruck de mijn in. 
Foto: Rene Haemers
Gang 1, waar pas op 4 april dit jaar aan begonnen is, is helemaal klaar wat betreft breken en betonmuren. In onderstaande foto is het einde van deze gang te zien met het schuine bordes waar de gang mee eindigt. Dit bordes wordt nog beveiligd met een stalen constructie die ook het dak boven het bordes draagt. De materialen zijn besteld en zullen snel geleverd worden waarna dit bouwkundig helemaal afgerond kan worden. Dan kan vanuit het bordes 180 graden rond tot diep in de prehistorische gangen gekeken worden. 
Foto: Rene Haemers
Ook de nieuwe gang 2 waar vorig jaar mee begonnen is, is na 14 meter klaar. Hier staan de staalconstructies al en het dak is helemaal klaar. Deze afsluiting is heel mooi met links een ruw ingestort deel van prehistorische gangen en rechts de prachtige landschappelijke gangen uit de prehistorie. Ook de rest van de gang is bezemschoon. 
Foto: Rene Haemers
Foto: Rene Haemers
Deze gangen moeten nog gestucked worden en dan zijn ze klaar.
Nu kunnen nog op een paar plaatsen een aantal stalen draagconstructies geplaatst worden en dan zijn de bouwkundige werkzaamheden in de mijn klaar.
Vervolgens wacht ons nog een hele klus aan het inrichten van de vuursteenmijn met nieuwe verlichting en informatieborden. En natuurlijk het inrichten van het Informatiecentrum in Eijsden. Volg ook deze website voor nieuws op dit front.
|
25 mei 2022: Het Savelsbos verandert. Eerdere foto's van april en mei laten een voorjaarsbos zien, vol van bloemen op de bodem en zonlicht tussen de bomen in de fris groene kleuren. |
 |
|
In de mijn verandert er ook veel. De gangen naderen allebei hun eindpunt. Bij gang 2 is Jos bezig de afsluitende muur te metselen van deze 14 meter lange gang met links en rechts twee heel grote vensters. Iedere keer wordt meer zichtbaar hoe mooi dit eindpunt wordt van deze gang.
|
 |
|
Ook gang 1 nadert het eindpunt. Zoals op onderstaande en nevenstaande foto te zien is, worden de dakbalken opgemetseld tot aan de vaste kalksteen om er voor te zorgen dat de stabiliteit van het geheel verzekerd wordt. Door op korte afstand dit soort steunen aan te brengen, gaan de nieuwe gangen als een soort stabiliteits ruggegraad in de prehistorische gangen werken, een garantie dat de prehistorische gangen, die nu zo mooi zichtbaar zijn, dat over decenia ook nog zijn. In sommige delen van de nieuwe tunnels is er meer metselwerk boven het plafond aanwezig dan zichtbaar in de tunnel zelf. Veiligheid en stabiliteit voor alles.
|
 |
Maar er is nog meer. Gang 4 is vorig jaar afgerond maar de schacht die vanuit de gang zichtbaar is, moet nog ondersteund worden. De stabiliteitsberekening voor deze ondersteuning is afgerond, nu nog een plan hoe we die schacht moeten ondersteunen. Liefst zo weinig mogelijk constructie in beeld. We komen uit op een enkele ronde pilaar midden onder de schacht. Met een oude steunpilaar als voorbeeld, proberen we uit hoe dit er uit komt te zien. In oderstaande foto is dat te zien. Naturlijk is het niet mooi dat die steun er staat maar dit lijkt de minst storende ondersteuning te zijn omdat er nog altijd langs alle kanten langs die steun gekeken kan worden. 
Ook is er een flinke sortering gemaakt van al het materiaal dat in ruim een jaar werken, uit de mijn gehaald is. Dit betreft stutmateriaal, balken, meetnummers maar ook shag-zakjes, alles uit de jaren 60 toen de vuursteenmijn opgegraven is. De complete stukken worden apart gehouden en ergens opgeslagen en/of getoond voor bezoekers. 
19 mei 2022: In de mijn wordt hard gewerkt maar wij kijken al vooruit. Na de verbouwing volgt de inrichting. Voor de uitvoering van de inrichting heeft de Van Schaikstichting ook weer uit de poel van onze vrijwilligers werkgroepen opgericht die met taken aan de slag zijn. Omdat we bij de vuursteenmijn met eigenaar Staatsbosbeheer te maken hebben en bij het Infocentrum met eigenaar William Bronckers van Cafe Riekelt en omdat ook de gemeente Eijsden-Margraten stevig betrokken is bij de subsidie, hebben we een begeleidingsgroep gevormd om alle partijen op de hoogte te houden en hun suggesties aan te horen. Vandaag was de tweede vergadering van de begeleidingsgroep die afgesloten werd met een geweldige lunch verzorgd door Eetcafe Riekelt.
Op onderstaande foto: Links van de tafel van links naar rechts: Nicole Vroon (VSS), Archeoloog Fred Brounen (RCE), Wetehouder Gery Jacobs (Gemeente Eijsden Margraten) en Roger Deckers (gemeente Eijsden Margraten). Rechts van de tafel van links naar rechts: Joep Orbons (VSS), Wiel Schins (VSS), archeoloog Jose Schreurs (RCE), Bibi vd Klunderd (SBB) en William Bronckers (Eetcafe Riekelt). 
In de mijn wordt hard gewerkt door Mergelbouwsteen Kleijnen. Gang 2 heeft met 14 meter zijn grootste lengte bereikt. De gang eindigt met een groot vensters naar instabiele prehistorische gangen voor een ruw ondergronds landschap. De andere kant geeft zicht op perfect stabiele prehistorische gangen met zelfs onopgegraven prehistorische gangen, een uitdaging voor toekomstig onderzoek door archeologen. 
Bij gang 1 komt het einde ook in zicht. De gang is weer een deel verder uitgebroken en het venster dat zicht op een schacht geeft is al opgemetseld. Er wordt gestaag doorgewerkt.
 |
 |
15 mei 2022: Leden van de Studiegroep Onderaardse Kalksteengroeves (SOK) bezoeken de vursteenmijn. Deze studiegroep is onze achterban waar de Van Schaikstichting heel nauw mee samen werkt. Voor deze geinterreseerden is het achter de schermen kijken van ondergrrondse werken een unieke ervaring.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Foto's: Rian Pulles
10 mei 2022: Er wordt gewerkt aan gang 1 en 2. In gang 2 wordt een deel van de aardpijp uitgebroken waar ook stukken vuursteen inzitten. Deze worden met de heftruck naar buiten gereden.
 |
 |
|
Er zitten prachtige stukken vuursteen n die artistiek van schoonheid zijn. |
 |
|
Ook in gang 1 gaat het aardig vooruit. Rechts is te zien dat de volgende pilaar al uitgebroken is waardoor de gangen openen. Rene en Joep bestuderen hoe de vensters het beste ingedeeld kunnen worden. Hieronder een foto met het beeld vanuit gang 1 naar links, de prehistorische gangen in. Ziet er mooi uit, daar kunnen de bezoekers straks ook van genieten.
|
 |
|
Op onderstaande foto is de schacht goed te zien met de storthoop onder de schacht. Deze originele schacht wordt straks vanuit de nieuwe bezoekersgang heel mooi zichtbaar, ongeveer zoals op de foto's. Zo kunnen bezoekers een goed beeld krijgen hoe een schacht er in de werkelijkheid uit ziet. Vooral de binnenwand van de schacht heeft nog prehistorische haksporen die ook vanuit de tunnel goed zichtbaar \zijn, zeker als die mooi aangelicht zijn. Hopelijk lukt het om dat stuk schachtwand te bewaren.
|
|
| 5 mei 2022: In de nieuwe tunnel 1 gaat het goed vooruit. De eerste 2 meter zijn al klaar met betonnen muren en een beveiligd dak. De volgende twee meter zijn al gebroken en de rechtermuur staat er ook al. In de rest van de week zal de linkermuur opgemetseld worden, dan kan die uitharden en kan het dak er in en zijn we 4 meter van de 6 opgeschoten. Dat zit lekker op schema. |  |
|
In gang 2 gaat het ook goed. In onderstaande foto is te zien hoe de muur rechts met het venster naar schacht 51 al opgemetseld is. Dit is de plek waar we twee weken geleden de aardpijp opgegraven hebben. In de foto hiernaast is Jos bezig met het ondersteunen van het plafond op het dak van de tunnel. Zo ontstaat een stevige tunnel die als een soort ruggegraad de prehistorische gangen verstevigd en daarnaaast ook de bezoekers beschermd.
|
 |
Ook is vandaag weer een overleg met de Rijksdienst die komen bekijken hoe de vorderingen zijn. In de foto hieronder, van links naar rechts: Jose Schreurs (RCE), Fred Brounen (RCE) en Jos Kleijnen (mergelbouwsteen). 
29 april 2022: Het voorjaar in het Savelsbos is op zijn mooist. De Daslook staat vollop in bloem, het hele bos ruikt naar uiensoep, heerlijk. Een heel tapijt van witte sterretjes ligt gedrapeerd over de bosbodem met het frisse jonge groen van het boomblad er boven. Prachtig. 
|
Nu komen ook de echte voorjaarsbloeiers op. Hiernaast is de Amandelwolfsmelk te zien die op de oostelijke Maashelling in het Savelsbos op heel zeldzame plekken groeit. Een heel opvallende plant die in de wat opener delen van het bos groeit. Hieronder is de Salomonszegel te zien. Een plant die ieder jaar in het voorjaar uit de grond opduikt, zijn hangende klokbloempjes laat zien en dan in de zomer weer verdwenen is. De wortel groeit ieder jaar een stukje verder en laat een knopje achter waar de stengel van vorig jaar omhoog ging, het zogenaamde zegel van de bijbelse Salomon. Zelfs de natuur heeft een relatie met de archeologie.
|
 |
|
Het was een korte werkweek. Woensdag was Koningsdag en de aannemer had op donderdag en vrijdag ATV. Er is dus alleen op maandag en dinsdag gewerkt. Dat wil niet zeggen dat er geen vooruitgang geboekt is. In gang 2 is de rechterwand uitgegraven, daar waar vorige week de schacht is opgegraven. De houten plank beschermt de schacht zodat die later voor het publiek weer zichtbaar gemaakt kan worden. De wand is zo uitgekapt dat de muur na het weekend opgemetseld kan worden om het dak te dragen. We zitten mooi op schema. |
 |
|
We kijken veel naar prehistorische bewerkingssporen op de kalksteen. De prehistorische sporen bestaan uit korte, smalle sleuven die met de typsische Rijckholt hakken gemaakt zijn. De moderne werkzaamheden laten ook weer hun bewerkingssporen na. Rechts zijn parallele strepen te zien waar de moderne afbouwhamer de kalksteen gebroken heeft. Dit is een afbouwmethode die hamerend de kalksteen verpulverd en zo de nieuwe gangen voort laat gaan. Hieronder zijn heel andere moderne sporen te zien. Dit zijn draaiende sporen van een slijpmachine. De aannemer gebruikt deze speciale afbouwmethode daar waar voorzichtig kalksteen verwijderd moet worden, waar niet gehamerd kan worden. Al deze sporen verdwijnen straks achter de betonnen draagmuren. Laten we hopen dat ze bewaard blijven voor toekomstige archeologen die ons werk weer gaan opgraven, het ultieme Droste effect. |
 |
Ook tunnel 1 vordert gestaag. In onderstaande foto is te zien dat de gang al weer een stukje verder uitgebroken is. De zijmuren kunnen weer opgemetseld worden om het plafond te dragen, dak er in en daarna de volgende stap in de tunnel. Ook dit ligt mooi op schema. 
Even een detail aan het werkfront. Links is een venster te zien van de ene prehistorische mijn naar de andere prehistorische mijn. De nieuwe tunnel gaat hier straks dwars door heen. Rechts is grond en grind te zien. Dat is een schacht. De nieuwe tunnel zal vlak langs deze schacht opgaan. We hopen dat het gaat lukken die schacht vanuit de nieuwe tunnel voor de bezoekers zichtbaar te maken. We hopen dat dit lukt maar het is lastig. We doen ons best. 
Al dat gegraaf van nieuwe tunnels levert nog meer vuursteen op. 
28 april 2022: De nieuwe folders voor de excursies naar de vuursteenmijn zijn gedrukt naar het ontwerp van Jan vd Ven jr. Dit jaar hebben we voor het eerst ook A3 posters gedrukt om op te hangen. De gidsen hebben de foldes en de posters rondgedeeld en opgehangen bij campings, hotels, restaurant, etc. in de regio en zelfs bij het Rijksmuseum Oudheden in Leiden liggen de folders klaar voor geinterreseerden. Zo kunnen de toeristen op de hoogte zijn van de mogelijkheid om ook dit jaar de vuursteenmijn te bezoeken met een gids. Dank aan de gidsen voor de verspreiding. Dank ook aan de plaatsen waar we de folders mogen neerleggen en de poster mogen ophangen, deze mensen zijn zowaar net zo enthousiast over de vuursteenmijn als wij. 
23 april 2022: De werkgroep vuursteenmijn, aangevuld met een paar extra mensen, heeft weer een zaterdagochtend allerhande werkzaamheden gedaan. Een deel van de vloer van de bezoekersgang is iets verdiept zodat bezoekers makkelijker kunnen lopen zonder hun hoofd te stoten. Jac is de langste van de werkgroepleden en heeft als maat gediend. Er is een waarschuwingsbordje opgehangen dat het water uit de kraan officieel geen drinkwater is. Ook is het infobord op de deur vervangen door een bordje met informatie voor bezoekers voor dit jaar. Ook zijn de nieuwe gangen die de afgelopen week gegraven zijn bekeken en is de vrijgelegde Bypass goed bestudeerd om te kijken hoe dit goed voro het publiek zichtbaar gemaakt kan worden. Verder was het gewoon erg gezellig om weer met een ploeg aan het werk te kunnen zijn. Hieronder een collage van foto's van de werkdag.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Foto's: Tos Heuts
21 april 2022: Bij de bypass is de opening compleet. We hebben nu goed zicht op de metalen mijnbouw stutten. De bedoeling is deze zichtbaar te maken voor de bezoekers zodat die kunnen zien hoe de opgraving in de jaren 60 er uit zag. 
Ingang 2 waar we gisteren de schacht archeologisch onderzoek hebben, wordt hard gewerkt om de moderne tunnel te verbreden. Vele kalksteenbrokken komen er uit en worden via de lopende band afgevoerd.
 |
 |
In gang 1 zijn de nieuwe muren uitgehard. Die muren kunnen nu gewicht dragen, daarom zijn de dakdelen geplaatst. Dat is de eerste 2 meter tunnel klaar, nu nog de volgende 4 meter. We zitten mooi op schema. Volgende week wordt het volgende deel uitgebroken
20 april 2022: Werk op twee fronten.
|
In de nieuwe delen van de gangen 1 en 2 zijn de muren opgemetseld en moeten die uitharden zodat de dragende plafonds geplaatst kunnen worden. De aannemer Kleijnen gaat daarom aan de slag bij de Bypass, de plaats waar we de jaren 60 stalen mijnbouw portalen ontdekt hebben achter een dubbele beton muur. De eerste muur is twee weken geleden al weg gebroken, de tweede betonmuur is vandaag aan de beurt. Dat gaat gelukkig voortvarend. Jos breekt de betonblokken los en inspecteert samen met Rene de stalen constructies die mooi zichtbaar worden.
|
 |
|
het openen van deze muur, biedt de kans om te kijken hoe de stalconstructies in de steenkoolmijnen er uit zagen. Hier zijn deze ingenieuze systemen goed zichtbaar. En er komen ook vondsten naar boven. In de opvulling achter de muur treffen we materialen aan van de opgravers uit de jaren 60. Vorig jaar was dat een cola blikje, dit jaar is het een pakje shag, zeer goed bewaard gebleven want het ligt er toch al ruim 50 jaar.
|
 |
|
In gang twee wordt de nieuwe tunnel pal langs schacht 51 aangelegd. Zo krijgt de bezoeker zicht op een echte prehistorische schacht. De schacht is in de prehistorie al gevuld met grind, zand, klei en vuursteenfragmenten. Onder aan de schacht is in de prehistorie een schuine puinkegel ontstaan van deze materialen. Om de nieuwe gang pal langs de schacht te leggen, moeten we een deel van de voet van die kegel afgraven. Omdat dit archeologisch materiaal kan bevatten, gebeurt het afgraven op een archeologisch verantwoordelijke manier. Onze archeoloog Joep samen met Rene graven profielmatig 40 cm van deze voet af, beschrijven, inmeten en fotograferen de profielen en verzamelen al het afgegraven materiaal in big bags zodat dit bij Archol gezeefd en geanalyseerd kan worden. Zo op het eerste gezicht zitten er behoorlijk wat vuursteen afslagen in, onder andere cortex afslagen. Dit kan er op wijzen dat de mijnwerkers de vuursteen knollen uit de mijn omhoog trokken en boven bij de schacht de cortex (de buitenrand van de vurusteenknollen) af verwijderde en terug wierpen in schachten. Precies waar het in de archeologie om gaat, een verhaal van het verleden terug halen. |
 |
 |
 |
|
Nu deze voet van de schachtkegel afgegraven is, kan de gang 2 door de aannemer verder doorgezet worden. Alles gaat lekker voortvarend. |
 |
|
18 april 2022: De Paasdagen is het rustig in de mijn, iedereen geniet van de paaseitjes en andere lekkernijen. Joep Orbons gebruikt de rustige Paasdagen om creatief met LEGO aan de slag te gaan. Hij maakt een model vuursteenmijn van LEGO blokjes.
|
 |
 |
|
|
15 april 2022: Wat een verademing na alle nattigheid van vorige week. Het is eindelijk droog, het bospad is droog en goed te berijden zonder het wandelpad helemaal kapot te maken. Ook de Daslook staat op het punt om uit te komen. Nog een enkel dagje en zijn zijn de witte bloempjes overal in het bos aanwezig.
|
 |
| Ook het werk in de tunnels vordert gestaag. De pallets met betonblokken en de kruiwagens met cement worden continue aangevoerd zoals in onderstaande foto zichtbaar is. Onderstaand rechts is Jos te zien die de linkermuur van gang 1 aan het opmetselen is. Dit is het deel dat er "uit ge biljard" is. Volgende week zal het dak er in zitten en is al een heel stuk van gang 1 vooruit gezet. | |
 |
 |
| In de twee foto's hieronder zijn de vorderingen van gang 2 te zien. Links is te zien hoe Lucien de betonmuur van 2021 verder doorzet tot aan het knikpunt van de gang. In de foto rechts zit de stalen draagconstructie er in van de eerste helft van een gigantisch groot venster dat hier uitzicht geeft op een prachtig stukje ondergronds ruw landschap van ingestorte prehistorische gangen. Dit venster, samen het venster dat aan de andere kant van de gang komt, wordt het grootste venster in de vuursteenmijn vandaar dat deze opening halverwege onderstut moet worden met een stalen stut. Deze twee grote vensters vormen ook gelijk het afsluiting van de gang 2. | |
 |
 |
11 april 2022: We werkgroep Tunnels en Mijnen is goed bezig. Een van de echt nieuwe vondsten is de Bypass. De Bypass is een zijgang die eind jaren 60 gemaakt is door de mijnwerkers in een poging om een vervelende aardpijp te omzeilen. Deze aardpijp lag pal in de route van de rechte gang en had hen heel veel werk gekost. Op een bepaald moment hebben ze besloten er dan maar een tunnel omheen te gaan graven. Die tunnel liep ook vast op een aardpijp dus hebben ze dan de originele tunnel maar doorgezet. De Bypass is daarop opgevuld en met een betonblokkenmuur dichtgemetseld. Omdat de Bypass nooit afgemaakt is, is deze niet in kaarten opgenomen en eigenlijk totaal vergeten. Bij het maken van de kijkgaten, een van de werken van vorig jaar, kwam die Bypass onverwacht in beeld. Een nieuwe blik op oude kaarten leverde een enkele kaart op waar die Bypass op getekend stond. Ook werd het geheugen van een van de opgravers opgefrist en kwamen de verhalen los over die Bypass.
Voor ons was dit alles reden om die Bypass zichtbaar te willen maken. Ten eerste is het een prachtig verhaal. Ten tweede is het de enige plek in de vuursteenmijn waar bezoekers de originele stalen stutten uit de jaren 60 nog kunnen zien. Ten derde is het ook waard te behouden vanuit wetenschapsgeschiedenis punt, de mijnbouw materialen uit de jaren 60 waren een cruciaal onderdeel van het archeologisch onderzoek destijds. Alle redenen dus om aan die Bypass extra aandacht te geven. De gemeente Eijsden Margraten heeft dat ook onderkend en ons een speciale subsidie gegeven om de meerkosten van het maken van deze opening naar de Bypass te bekostigen.
Vorige week is de jaren 70 muur voor het deel van de Bypass weggebroken. De werkgroep heeft vandaag de stalen dragers verwijderd achter de stihlen. Stihlen zijn de stalen kolommen die de tunnel vormen. De stalen dragers achter de stihlen moesten weggepakt worden om aan de muur te kunnen komen waarmee de Bypass dichtgemetseld is. Deze muur zal voorzichtig weggebroken worden. Daarna wordt het geheel ondersteund en kunnen de stalen dragers weer terug geplaatst worden achter de stihlen om het beeld van de mijntunnel terug te brengen.
Wat we met de Bypass zelf gaan doen wordt een project voor de toekomst. Vooralsnog houden we het bij het zichtbaar maken van deze jaren 60 mijnbouw constructies. Samen met de model steenkoolmijn in Valkenburg wordt de prehistorische vuursteenmijn in Rijckholt dan de enige plek in Nederland waar mijnbouwgangen uit de steenkolenmijnen nog zichtbaar zijn.
9 april 2022: Deze zaterdag is de werkgroep Tunnels en Mijnen bij de vuursteenmijn bezig. 
Van links naar rechts: Lei Nelissen, Bert Vullers, Tos Heuts, Jac Philippens en Bram Vullers. Zij halen overbodig geworden kabels weg uit de vuursteenmijn en maken inventarisaties van de materialen die nodig zijn voor de inrichting van de mijn. Verder inspecteert Bert de vuursteen knollen die uit de mijn gebroken zijn.
Bert en kleinzoon Bram inspecteren de container met uitgebroken megel en vuursteen op nog bruikbare vuursteen.
Bij de mijn hangen we het nieuwe informatiebord over de werkzaamheden op. Vorig jaar hadden we ook een informatiebord opgehangen dat veel bekeken werd door wandelaars in het Savelsbos. Dit jaar hebben we de informatie op het bord een beetje bijgewerkt. Wij vinden het belangrijk om wandelaar in het bos te informeren waarom er in een keer die bouwplaats in het bos is want uiteindelijk is zo een bouwplaats een flinke indringer in dit natuurgebied. 
Ook hangen we informatie op bij het bouwdepot net buiten het Savelsbos, om ook de wandelaars daar te informeren waarom dit bouwdepot er tijdelijk ligt. Uiteraard maken we ook reclame voor onze excursies naar de vuursteenmijn. 
|
8 april 2022: Het seizoen voor de vuursteenmijn is begonnen, net zoals het seizoen voor het fruit met de appel- en perenbloesem die volop in bloei staan, het begin van hopelijk een goed fruitseizoen.
|
 |
 |
 |
Ook in de mijn gaat het werk snel. Het is duidelijk te merken dat aannemer Kleijnen, zelfs met al hun ervaring in ondergrondse werken, vorig jaar erg veel geleerd heeft over het specifieke werk in de vuursteenmijn. Het ontginnen van de nieuwe tunnel 1 gaat voorspoedig. Dit vooral door de zogenaamde "Biljard-methode". De tunnel specialisten van Kleijnen gebruiken daarbij een 3 meter lange stalen pijp om pilaren en stutten weg te stoten terwijl ze zelf veilig in de reeds ondersteunde tunnel staan. Zo kan op afstand veilig gewerkt worden. In de foto's en het filmpje hieronder zijn Jos en Lucien bezig te stalen stuten weg te stoten waarna een groot stuk plafond naar beneden komt om plaats te maken voor de nieuwe Tunnel 1. Veilig werken is het aller belangrijkste. 
Hierna ziet de toegang tot Tunnel 1 er in eens heel anders uit. Het woud van stalen ondersteuningen is weg en er is ruimte gecreerd om de tunnel te maken.
In de middag wordt de rechterkant van Tunnel 1 uitgediept over een lengte van 3 meter en worden enkele noodzakelijke tijdelijke ondersteuningen aangebracht zodat veilig aan de rechterkant van de tunnel gewerkt kan worden. Na het weekend zal hier een ondersteuningsmuur opgemetseld worden die het plafond aan de rechterkant stabiliseert.
In de drie foto's hieronder is het verschil goed te zien. Links de tunnel zoals het er gisteren aan het einde van de dag er uit zag, in het midden zoals de tunnel er aan het einde van de ochtend na het biljarten uitziet waarbij voor de eerste drie meter alle ondersteuningen weg zijn. Rechts de tunnel met het rechterdeel uitgediept.
 7 april 2022 eind van de dag |
 8 april 2022 einde van de ochtend |
 8 april 2022 einde van de dag |
Het begin is gemaakt, tunnel 1 is aangezet.
|
7 april 2022: Er is hard gewerkt door Kleijnen. De toegang tot de Bypass is vrij gemaakt, de betonblokken muur die er in de jaren 60 voorgezet is, is over een lengte van 3 meter weg gebroken zodat de stalen draagconstructie van de jaren 60 gang goed zichtbaar is. Deze willen wij zichtbaar maken om de bezoekers te laten zien hoe de bezoekersgang er in de jaren 60 uitzag. Daarvoor moest de jaren 70 betonblokken muur weg. Dit is nu allemaal mooi zichtbaar. Nu werken aan de afwerking. De aangekondigde stroomuitval van een uurtje levert geen problemen op. |
 |
|
Bij nieuwe gang 1 wordt hard gewerkt. Aan deze gang was in 2021 nog helemaal niet gewerkt, nu wordt er een begin gemaakt. Gisteren heeft de betonzager de muren ingezaagd zodat nu gebroken kan worden. Na alles netjes uitgemeten te hebben, gaat de firma Kleijnen met afbouwhameres en flex de muur en de stalen constructie te lijf.
|
 |
 |
 |
|
De oude stalen draagconstructies uit de steenkoolmijnen zijn prachtig. In de jaren 60 zijn deze stalen delen gebruikt om de tunnel goed te kunnen ondersteunen. Deze moderne tunnel werd dwars door de prehistorische galerijen gedreven. Vanuit deze moderne tunnel werden de prehistoriscge galerijen opgegraven. In de jaren 70 is deze steenkoolmijn tunnel in beton gezet waardoor het prachte staalwerk niet meer zichtbaar was. Voor de bezoeker waren deze mooie stalen balken, verbindingen, H profielen, spoorrails, etc niet te zien. Nu komt het beetje bij beetje te voorschijn.
|
|
 |
 |
Het uitgegraven materiaal van de nieuwe tunnel 1 en de vrij gelegde Bypass worden afgevoerd en naar de container gebracht. 
Op de container werd deze mooie Belemniet aangetroffen, in het Limburgs worden ze donderpijlen genoemd naar het oude geloof dat het restanten waren van blikseminslagen. In werkelijkheid is het een versteend skeletdeel van een inktvis. 
Ook is weer de eerste vergadering van de begeleidingsgroep van deze restauratie bestaande uit de eigenaar Staatsbosbeheer, De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de aannemer, de archeologische begeleiding Archol en de opdrachtgever Stchting Ir. D.C.van Schaik. Ondanks de regen in de ochtend, was het in de middag droogachtig en hebben we toch buiten kunnen vergaderen over het werk, uiteraard met een heerlijk vers stuk Limburgse Vlaai. Iedereen heeft weer zin in een nieuw seizoen restaureren in de vuursteenmijn. 
|
Na de vergadering hebben Rene en Joep de nieuwe tunnel 1 uitgezet zodat aannemer Kleijnen morgen kan beginnen met het uitgraven van de nieuwe tunnel 1. Rene en Joep kruipen tussen alle stalen ondersteuningen door, over de kalksteenbrokken en zetten een hoogtelijn uit en bepalen de richting die vlak langs een schacht gaat lopen en ook weer voor een aantal mooie uitzichten moet gaan zorgen.
|
|
4 april 2021: De eerste werkdag van de verbouwing voor 2022.
In de ochtend is het bos in rust. De voorjaarsbloeiers sieren de bosbodem in het zonnetje. Bosanemonen, Gele Anemonen, Aronskelk en veel, heel veel Daslook. De paden door het bos geven prachtige utizichten, tot diep in het bos en er zelfs dwars doorheen. Voor de mensen die goed kijken, die zien ergens door het bos, verscholen, de ingang van de vuursteenmijn, nog helemaal in rust.
 |
 |
|
 |
 |
|
 |
 |
In de vuursteenmijn is alles nog rustig, de gangen zijn nog donker. 
Maar dat gaat snel veranderen. Buiten de mijn wordt de bouwplaats weer ingericht: hekken, pallets met betonblokken en de bekende groene transportheftruck, in no-time staat alles klaar. 
De ingang staat weer wagenwijd open en binnen in de mijn is overal licht, bouwmaterialen en het geluid van breekhamers. De rust is weg, we zijn weer aan de slag met de verbouwing. 
We gaan door met de plannen waar we voor de winter gebleven waren. Nog een enkele plek moet open gebroken worden. Jos van Mergelbedrijf Kleijnen heeft er zin in en maakt op de eerste dag al een mooi begin. 
Hou onze website vooral verder in de gaten, we gaan weer een paar keer per week de vorderingen laten zien.
2 april 2021: Het nieuwe excursieseizoen is van start. Vandaag heeft een klein groepje ene excursie geboekt naar de vuursteenmijn, wij laten hen graag het mooie ondergrondse zien.
Breng zelf dit jaar een bezoek aan de vuursteenmijn op een van onze reguliere excursies. Klik op onderstaande agenda. 
30/31 maart 2022: De werkzaamheden bij de vuursteenmijn kunnen beginnen na de winterstop. Op maandag 4 april begin aannemer Kleijnen weer met de werkzaamheden. Alle voorbereidingen zijn getroffen, er is met alle partijen goed nagedacht of alles in orde is.
En dan komt in een keer toch een onverwachte hobbel op de weg. Woensdagavond 30 maart is Rene even bij de vuursteenmijn om het begin van het werk voor te bereiden. Hij kwam er achter dat de stroom uitgevallen was. Zozeer uitgevallen dat er helemaal geen stroom was. Daarop hebben wij Enexis gebeld, een storing was niet bekend. Enexis stuurt in de avond nog een monteur naar de mijn waar Rene en Joep hem tegen middernacht naar de meterkast midden in het bos hebben begeleid. Deze monteur kon niets anders constateren dat alles in de mijn in orde was maar dat er eenvoudig geen stroom via de kabel binnen komt. Een paar jaar geleden hebben wij uitgezocht waar de stroomkabel naar de vuursteenmijn vandaan komt, dat is 2 kilometer verder op bij een trafohuisje in Sint Geertruid. Daar maar even gaan kijken. Duidelijk is te zien dat bij dit trafohuisje heel recent in de grond gegraven is. Hier zal mogelijk de oorzaak van de stroomuitval liggen.
Vanochtend hebben we deze storing weer bij Enexis gemeld, die zijn direct naar dat trafostation in St Geertruid gekomen. Die monteurs zagen in dat trafostation dat de kabel naar de vuursteenmijn was afgesloten omdat in het Enexis systeem staat dat die stroomkabel naar de vuursteenmijn niet geregistreerd staat dat er een gebruiker op zit. Een andere monteur van Enexis had daarom vorige week de kabel losgekoppeld en er een briefje op gehangen “Kabel staat niet geregistreerd met een gebruiker, we koppelen het los, een eventuele gebruiker meldt zich wel”. Vanochtend heeft een monteur de kabel in het trafohuis op ons verzoek weer aangesloten, we hebben weer stroom. De monteur zal in het systeem invoeren dat er wel een gebruiker op die kabel zit zodat dit niet nogmaals kan gebeuren.
Maar we zjin er nog niet.
Vanochtend werden we door een andere medewerker van Enexis gebeld die doodleuk melde dat “Enexis met groot onderhoud bezig is bij dat trafostation in St Geertruid en dat ze daarvoor de stroom volgende week drie dagen gaan uitschakelen en dat wij geen recht van spreken hebben omdat wij niet als gebruiker geregistreerd staan en waarschijnlijk ook niet betalen voor de stroom. “. Die aanname van deze monteur was wat voorbarig, de stroom naar de vuursteenmijn loop al 50 jaar via die kabel en wij betalen netjes via Essent onze stroomrekening. Ook is drie dagen stroomuitval op het moment dat de aannemer met zaag en breekwerk gaat beginnen voor ons niet acceptabel.
Vervolgens komt Enexis met de oplossing dat wij dan maar een agregaat bij de vuursteenmijn neer moeten zetten zodat we die drie dagen zelf stroom hebben. Dit is voor ons geen oplossing want om een agregaat in een natuurgebied te mogen zetten, is een ontheffing van de natuurbeschermingswet nodig en dat duurt enkele maanden om dat te regelen, als dit al accoord bevonden wordt.
Dat Enexis in hun systeem de zaken niet goed geregistreerd hebben, moet niet bij ons voor problemen zorgen.
In verder goed overleg is daarom gepland dat de stroomuitval beperkt kan worden tot maandag van 12:30 tot 13:30 en woensdag van 8:00 tot 9:00. Dit is ook met de aannemer besproken, hij zal er in de planning rekening mee houden. Wij hebben er bij Enexis ernstig op aangedrongen dat ze deze kabel met gebruiker toch echt goed in hun systeem op gaan nemen om dit voor de toekomst te voorkomen.
Hopelijk de laatste hobbel voor aanvang van de werkzaamheden.
1 maart 2022: De werkgroep die zich bezig houd met de inrichting van de mijnen, brengt een bezoek aan Fun Horbach en Jan Nillesen, oude opgravers uit de jaren 60. Vragen van de werkgroep over hoe het er in de jaren 60 aan toe gegaan zijn, worden beantwoord en aangevuld met vele gegevens. Ook krijgt de stichting documenten en dia's en materiaal geschonken om te gebruiken in het infocentrum en in de mijn zodat de toekomstige bezoekers van de mijn en Infocentrum kunnen genieten van de prachtige verhalen
Foto's: Tos Heuts
|
24 februari 2022: De collectie vuurstenen die ons geschonken is door de archeologische werkgroep van Ernest Mols uit Drenthe (zie 27 augustus 2021) wordt onder handen genomen. Deze collectie vuursteen vondsten stamt van drie onderzoeksgroepen. De vondsten van Van Giffen en Waterbolk zijn na hun onderzoek opgeslagen in het universiteitsdepot. De vondsten van de Paters Dominicanen zijn verdeeld over diverse locaties waarbij een groot deel ook in het depot van de universiteit Groningen terrecht gekomen is. Bij een opruimactie in het depot van de Universiteit Groningen 20 jaar geleden, is een deel van hun vuursteen collectie afgestoten en aan de archeologische werkgroep rondom Ernest Mols geschonken. Ernest met zijn groep vrijwilligers hebben deze vuursteenvondsten enerzijds voor educatieve doeleinden gebruikt en anderzijds hebben ze een begin gemaakt met het beschrijven en catalogiseren van de vondsten. Omdat de Drenthse werkgroep de vuursteen collectie niet meer kon bergen, is ze geschonken aan de Van Schaikstichting, terug in Rijckholt. De collectie staat nu tijdelijk in ons archeologisch depot maar moet straks ingezet worden in het infocentrum Rijckholt. In de foto hiernaast staat een klein deel van de collectie uitgestald in ons archeologisch depot, allemaal bakjes met vuursteen artefacten. Gelukkig zijn de meeste artefacten gemarkeerd. In onderstaande foto zijn een paar artefacten te zien met op een stuk duidelijk de tekst "D17" gevolgd door "6.XII.29". Dit is een vondst van de paters Dominicanen op locatie 17 op 6 december 1929.
|
 |
Bij het bestuderen van de vondsten is de afgelopen jaren en maanden al veel voorwerk gedaan door Ernest Mols en Anne Ten Brink van de vuursteenwerkgroep VAEE uit Drenthe en door Jean Pierre de Warrimont en Joep Orbons uit het Zuid Limburgse.Vandaag is in een gezamenlijke studiedag door Ernest en Anne uit Drenthe en Jean Pierre en Joep uit Limburg besteed aan de vuurstenen.
|
|
 Ernest Mols bestudeert vondsten en catagoriseert ze |
 Anne Ten Brink noteert aantallen na determinatie |
 Joep Orbons sorteert de vele bakjes met vondsten |
Als eerste worden de vondsten verdeeld in de drie hoofdgroepen.
 De collectie Dominicanen uit 1929 |
 De deel van de collectie Waterbolk uit 1964 |
Vervolgens wordt de helft van de collectie Dominicanen beschreven, geteld, in een excel tabel ingevoerd en per vindplaats bij elkaar gelegd, in zakken gedaan en gefotografeerd. Op naar de volgende studiedag(en) voor de rest van de collectie. 
Foto's: Ernest Mols en Joep Orbons
5 februari 2022: Tijdens de online Steentijddag 2022 in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden geven Joris Brattinga en Joep Orbons een presentaite van de werkzaamheden bij de vuursteenmijn. Ruim 200 archeologische vakbroeders worden op de hoogte gebracht van de voorbereidingen, de werkzaamheden en de archeologische resutlaten tot nu toe. Vooral de fotogrametrische opname die Alicia Walsh van Archol gemaakt heeft van een van de prehistorische mijntjes wordt enthousiast ontvangen.
Hieronder het programma van de Steentijddag, de aankondiging, twee beelden van Joris die de presentatie geeft en een beeld uit de fotogrametrische opname.
26 januari 2022: De collectie vuurstenen die wij vanuit Groningen via Ernest Mols gekregen hebben, bevat een schat aan informatie maar die schat is niet ontsloten en de sleutel is in de loop van de tijd verloren geraakt. Voor nu is het slechts een grote collectie vuursteen.
Jean-Pierre de Warrimont is een amateur archeoloog die zeer veel kennis van vuursteen heeft en onder andere onderzoek gedaan heeft naar de verloren collecties van de oude onderzoekers van Rijckholt. Dat een deel van deze collectie nu weer terug is, is een uitgelezen kans om de collectie te bestuderen in de hoop de sleutel terug te vinden en de collectie weer een wetenschappelijke waarde te geven.
Vandaag is Jean Pierre begonnen alle dozen en kistjes vuurstenen na te lopen en goed te beschrijven, het begin van een grote klus.
2 januari 2022: Het nieuwe jaar is begonnen, de beste wensen voor iedereen. Dit jaar wordt een belangrijk jaar voor de vuursteenmijn. De restauratie wordt afgerond en de inrichting en presentatie worden vernieuwd. Dit wordt allemaal druk voorbereid. Het werk bij de mijn begint allemaal weer in april. Nu is het rustig in het bos en bij de mijn.
16 december 2021: Dank aan iedereen die het afgelopen jaar hard meegewerkt heeft aan de vuursteenmijn en het Infocentrum. Wij zien uit naar een continuering van onze samenwerking in 2022.
12 december 2021: De Pull-tab-archaeology website besteed aandacht aan de vondst van het Cola blikje in de vuursteenmijn. Klik hier voor het nieuws item. 
5 december 2021: Wat is het doel van archeologisch onderzoek? Die bekende vraag is eenvoudig te beantwoorden: Archeologisch onderzoek heeft tot doel de mens uit het verleden te bestuderen aan de hand van materiele bronnen. Oftwel, de spullen die mensen uit het verleden achter gelaten hebben, helpen ons te begrijpen hoe mensen deden en dachten in het verleden. De vuursteen hakken, de haksporen in de kalksteen, het niet doorgraven van een gang, de touwsporen onder in de schachten, dit alles vertelt ons iets over de mensen uit het verleden.
Maar er zijn ook nog andere mensen in het verleden in de vuursteenmijn geweest die hun objecten achter gelaten hebben: De opgravers uit de jaren 60. Veel van wat deze mensen gedaan hebben, staat beschreven in boeken en artikelen, maar niet alles. Wij hopen met de archeologische begeleiding van de werkzaamheden in de mijn toch ook nog een paar leuke extraatjes te weten te komen over het werk in de jaren 60.
Nu de werkzaamheden in de mijn stil liggen voor de winterperiode, is het de tijd om vondstmateriaal uit te werken. Een deel van een prehistorische gang die in de jaren 60 opgegraven is, is destijds ook al weer opgevuld. Een deel van deze opvulling hebben wij weer verwijderd waar, behalve materiaal uit de prehistorie naar boven komt, komen er ook objecten uit de jaren 60 naar voren zoals onderstaand Coca Cola blikje. Dit modern-archeologisch object vertelt ons dat, ondanks wat in de boeken staat, er dus ook ondergronds nog wel eens een kleine pauze genomen werd. Het is ze gegund, de opgravers uit de jaren 60 maar dit soort kleine details halen we dus alleen uit de modern-archeologische vondsten die we nu, anno 2021 doen. En dan blijkt er een website te zijn die lipjes van oude blikjes verzamelen met een archeologische doelstelling, de Pull-tab-archaeology website van archeoloog Jobben Wijnen.
 |
 |
 |
3 december 2021: De planning voor het Infocentrum in Rijckholt vorderen. De verbouwing van de kerk is in volle vaart. Hieronder een foto van de gang die gasten van Eetcafe en B&B Riekelt naar de B&B kamers brengt maar ook de bezoekers naar het Infocentrum. Prachtig die oude kloostergang van het voormalige Dominicanenklooster in Rijckholt. 
24 november 2021: Er wordt hard gewerkt aan het plannen maken voor de inrichting van de mijn en het nieuwe infocentrum. Bij Architectenbureau Leise wordt ontworpen en worden de lijnen uitgezet om de inrichting vorm te geven. Onze vrijwilligers leveren de kennis, het architectenteam vormen het zodat er een mooie expositie wordt.
19 november 2021: Tijdens het jaarlijkse nederlandse archeologen congres, de Reuvensdagen, presenteren Archol en de Van Schaikstichting in twee losse vlogs de werkzaamheden bij de vuursteenmijn voor de verzamelde nederlandse archeologen.
Joris van archeologisch onderzoekbureau Archol en Joep van de van Schaikstichting presenteren het werk in en bij de mijn.
Joep van de Van schaikstichting presenteert het vele materiaal uit de mijn, oud en nieuw, dat in het depot opgeslagen is, klaar om gebruikt te worden bij de presentaties later.
|
28 oktober 2021: De brokken kalksteen met de prehistorische haksporen uit de vuursteenmijn worden geconserveerd door Restaura. De stenen zijn goed schoongemaakt met perslucht om geen schurende werking te hebben. Daarna worden de stenen geimpregneerd met een verhardingsmiddel zodat de blokken tentoongesteld kunnen worden zonder dat de prachtige prehistorische haksporen verweren.
|
 |
| 23 oktober 2021: Omdat de mijn dicht is, wordt een nieuwe poster op de deur geplaatst dat de mijn tot 1 april dicht is en dat vanaf 1 april 2022 weer excursies zijn. |  |
19 oktober 2021: De werkgroep Educatie verzorgt een gastles op basisschool De Schakel in Heerlen. Het algemene thema is Archeologie voor de leerlingen van groep 7. Onze gidsen Marlies, Bert en Joep verzorgen de gastles. Marlies vertelt over het verleden, over kalksteen en laat de kinderen in de kalksteen naar fossielen zoeken en inkrassingen maken in een blok kalksteen, ze maken zelfs vonken met een vuurslag en vuursteen. Joep voert samen met de kinderen een prullenbak opgraving uit waarbij de kinderen aan de hand van het afval in de prullenbak vanalles te weten komen over de eigenaar van de prullenbak. .
| Onze gids Marlies laat de studenten met vuursteen werken en verteld over de prehistorie. |  |
 |
 |
Het meest favoriet was toch Bert met de vuursteen bijlen, pijlen, speer. De klas is ingericht als prehistorisch dorp waar vanalles te beleven valt, de kinderen maken zelf een pijl met een vuursteen pijlpunt. Volgend jaar komen ze naar de vuursteenmijn om te kijken hoe het er ondergronds uitziet.
Na de gastles willen zeker 8 leerlingen later archeoloog worden.
(Foto's Basisschool de Schakel, Heerlen
9 oktober 2021: Er wordt niet meer gewerkt in de mijn maar toch brengen wij als beheerder van de mijn 1 a 2 keer per maand een bezoek aan de mijn om te checken of alles in orde is. Om de vleermuizen zo weinig mogelijk te storen, blijft het licht in de mijn uit en gebruiken we kleine zaklampen voor klein licht. Ook combineren we dan beheer activiteiten, alles om de vleermuizen rust te gunnen. Op deze dag leest Hans Weinreich, de vleermuisonderzoeker, het vleermuistelsysteem uit om de vleermuisteldata van september te kunnen onderzoeken. Met deze gegevens kan onderzocht worden hoe de vleermuizen gereageerd hebben op de bouwactiviteiten tijdens de zomer. Het telsysteem blijft de hele winter door werken, we kunnen dan ook zien in de onderzoeksgegevens in hoeverre de bouwactiviteiten in de zomerhelft van het jaar de overwintering van de vleermuizen beinvloed. Belangrijke data en heel boeiend om te volgen. Wij zijn heel nieuwsgierig wat er uit de data komt. Zo combineren we beheerdata met wetenschap om te onderzoeken hoe vleermuizen reageren op verstoringen aan hun verblijf. De prehistorische vuursteenmijn is een mooi onderzoeksobject, niet alleen voor archeologische en geologische gegevens maar zeker ook voor ecologische data. In onderstaaande foto leest Hans de data uit van het vleermuistelsysteem en bekijkt of alles goed gegaan is.
We lopen even snel een rondje door de mijn met klein licht. Het is heel bevreemdend om de rust, stilte en het donker te zien in de mijn. Waar tot vorige week overal licht was, een heftruck rond reed, geluid van de breekhamers te horen was aan het werkfront, mensen heen en weer liepen, betonblokken en afvalbakken de weg versperden, heerst er nu totale stilte, totaal donker en alles is leeg.
We treffen de alom aanwezige Gewone grottenspin (Meta Menardi) aan die zijn coconnen met spinnen-eitjes goed in de gaten houd. Een prachtig beeld, mooi om deze spin op vele plaatsen in de bezoekesgang te zien, deze diertjes voelen zich duidelijk goed thuis in de vuursteenmijn.
6 oktober 2021: De bouwwerkzaamheden binnen in de mijn voor 2021 zijn afgerond, de rust is weergekeerd in de mijn, het is de komende maanden nu het terrein voor de vleermuizen voor hun winterslaap. Het bouwterrein en het bouwdepot zijn helemaal opgeruimd, alle spullen zijn weg voor de winter. De bouwhekken, de cementmolen, de pallets met betonblokken die zo'n indringer in het bos waren, het bos is weer een en al natuur. Straks op 1 april volgend jaar komt alles weer terug en wordt het werk in de mijn weer opgepakt
Het bos voor de vuursteenmijn is ook opgeruimd.
30 september 2021: De laatste werkdag voor de winterstop. Vandaag worden alle zaken in de mijn afgerond, materialen afgevoerd en de mijn wordt in rust achter gelaten zodat de vleermuizen kunnen genieten van de winterslaap.
Op 1 april 2022 gaan we verder bij de vuursteenmijn. Tot die tijd zitten we niet stil maar plannen we de werkzaamheden voor volgend jaar. Gang 1 moet nog helemaal gemaakt worden, met gang 2 zijn we 10 meter gevorderd, 2 meter meer dan we gedacht hadden, gang 3 en 4 zijn klaar, de meeste ondersteuningen zijn geplaatst, de kijkgaten zijn ook gemaakt. De winter kunnen we de plannen voor gang 1 en 2 compleet maken, de laatste ondersteuningen goed plannen en kijken wat we kunnen doen met de kijkgaten. En uiteraard gaan we de inrichtingsplannen in detail uitwerken binnen het Leader project. Tot zover deze website voor de zomerwerkzaamheden van 2021. De frequentie van nieuws zal stukken minder zijn in de komende 6 maanden. Zodra er iets leuks of nieuws te melden is, dan komt het uiteraard op deze website te staan. We zien dat de grotbewonende dieren de nieuwe gangen ook al ontdekt hebben en al overal rondkruipen. Hier de Meta Menardi (gewone grottenspin) met de prachtig gestreepte poten, die we in de nieuwe gang 3 aantroffen. Hij (of zij) zal volop kunnen genieten van de nieuwe gangen.
29 september 2021: De aannemer geeft gas, de snelheid zit er goed in. Nadat gisteren een groot deel is uitgebroken, wordt de zijmuur opgemetseld, dragend tot aan het plafond. De gang is daarmee beveiligd. Als dit goed uitgehard is, kunnen de plafonddelen er in. Ze kunnen hier ook snel werken omdat zowel links als rechts grote vensters komen, dat scheelt muurwerk opmetselen. Dit wordt een mooi, voorlopig, einde van deze gang 2 want morgen is de laatste werkdag voor de winterstop. De werkzaamheden liggen stil tussen 1 oktober en 31 maart. Op 1 april 2022 gaan we verder en wordt het werk afgemaakt. Hieronder de foto's van de stand van de gang nu.
28 september 2021: Het gaat in eens heel snel. 4 dagen geleden is de rechterkant van gang 2 weggebroken, zie filmpje en fotos. Deze kant is nu beveiligd met een opgemetselde muur, een draagbalk voor het grote 2 meter brede panoramavenster met daarboven dragend aangemetseld tot het plafond.
En er is weer een nieuw stuk tunnel bijgekomen in gang 2, vandaag is de linkerkant aan de beurt. De pilaar wordt gecontroleerd en voorzichtig weggebroken, de losgekomen kalksteen brokken worden weggeschept en afgevoerd, de vuursteen brokken worden er uit gehaald voor onze experimenten en er blijft weer een heel stuk nieuwe gang over waar de stabilisatiemuren in opgemetseld gaan worden.
|
|
 Foto: Rene Haemers |
 |
 |
De gang 2 begint serieuze vormen aan te nemen. Hier de tunnel in de volle lengte.
De afgelopen maanden zijn meerdere kalksteenbrokken met haksporen veilig gesteld en tijdelijk opgeslagen in de mijn. Deze blokken zijn voorzichtig weggehaald uit de mijn, ingepakt in bubbeltjes plastic en opgeslagen in het archeologisch depot.
25 september 2021: Vorige week zijn voor het programma Land Vol Archeologie opnames gemaakt in de vuursteenmijn (zie 17 september). De aflevering is nu op Youtube te bekijken waarbij het item over de Vuursteenmijn begint op 11'25” en duurt tot 14'35”.
Beeld uit de documentaire over de vuursteenmijn “Land Vol Archeologie”
24 september 2021: Het gaat deze maand lekker snel. De nieuwe gang 2 is nu bijna bij het knikpunt naar links. Hierbij het werkfront.
De gang 2 is nu al 9 meter lang van de 14 meter die het uiteindelijk moet worden. We liggen ongeveer 1 meter voor op de planning. Hieronder in de foto de volle lengte van de gang.
Gang 4 is helemaal klaar. De opening naar de prehistorische galerijen is klaar, muren en plafond voor de veiligheid zijn gebouwd en gestuced. Bouwkundig is alles klaar hier. Volgend jaar wordt de schacht gestut en beveiligd en wordt de gang mooi uitgelicht en worden informatiepanelen geplaatst.
Ook gang 3 is klaar. Hier geeft een breed panorama zicht op de prehistorische galerijen zoals op onderstaande foto te zien is. Ook de wanden zijn gestuced. Ook hier wordt volgend jaar de verlichting en de informatieborden geplaatst. Op de foto rechts is de trap te zien om in de iets hoger liggende gang drie te komen. Die trap is ook klaar. Volgend jaar wordt de verlichting geplaatst, in de uitsparingen onder de trappen wordt volgend jaar verlichting geplaatst om bezoekers te attenderen op de trap.
23 september 2021: Alle ondersteuningen zijn geplaatst. De blinkende, gegalvaniseerde stutten steken af tegen de donkerbruin geroeste stutten uit de jaren 60. De ondersteuning betreft schachten, betonbalken, nieuw geplaatst aangemetselde portalen en extra steunen onder bestaande portalen.
 |
 |
|
 |
Fotos Joris Bratinga |
De laatste hand wordt gelegd aan de trap in gang 3. De treden zijn geplaatst en worden met gietmortel aangevuld.
Een prehistorische pilaar staat in de route van de nieuwe gang en moet verwijderd worden. Dat gebeurt heel voorzichtig en gecontroleerd. In onderstaande video opname is dat te zien. De gespecialiseerde aannemer Arnout van Mergelbouwsteen Kleijnen staat in de beveiligde gang en stoot met een lang stoot ijzer (De bergboom) de pilaar beetje bij beetje weg in het niet beveiligde deel. In de opname is te zien hoe instabiel het plafond is in het deel dat weggestoten wordt, er vallen bij iedere stoot stukken uit het plafond. Dit is de reden waarom de wanden en het plafond dragend opgemetseld worden voor een veilig bezoek. Als het grote stuk uit het plafond gevallen is, is bij de laatste tikken tegen het plafond te horen dat het plafond solide is, er is een veilig plafond gemaakt waaronder de gang voorzichtig opgemetseld kan worden om voor een veilige tunnel te zorgen. Op deze veilige, gecontroleerde manier zijn de nieuwe gangen allemaal gemaakt.
Video: Lucien van Mergelbouwsteen Kleijnen In gang 2 wordt stevig doorgewerkt. De prehistorische pilaar is weg gehaald zoals in de video hierboven te zien is. De rode laserlijn geeft aan waar de vloer uitgediept moet worden zodat er niet meer weggehaald wordt dan strikt nodig is.
|
In de nieuw gebroken gang wordt vuursteen uitgebroken. De laag-10 vuursteen is separaat afgevoerd. De andere vuursteen wordt ook uit het losse breeksel gehaald en in de gang opzij gelegd en opgeslagen bij ons archeologisch depot. Daar ligt inmiddels een flinke stapel vuursteen.
|
 |
21 september 2021: Er zijn al weer enkele stappen gezet. Zo is in gang 3 en 4 al het stucwerk afgerond. Jos heeft de laatste wand afgemaakt. het stucwerk kan nu uitharden, de gangen zien er prachtig uit.
Foto: Rene Haemers
Ook zijn de ondersteuningen in de prehistorische gangen geplaatst. Daar waar nodig zijn gegalvaniseerde, stalen stempels met draagbalken onder stukken gezet waar het plafond wat extra ondersteuning nodig heeft. Doordat het gegalvaniseerd is, gaat dit tientallen jaren en langer mee. Omdat het plafond niet mooi vlak en gelijk is, wordt de ruimte tussen de stalen balk en het plafond opgevuld met cementblokken, baksteen en cement. Zo ontstaat een maximale draging van het plafond. Lucien is er een deel van de week mee bezig geweest.
Foto: Rene Haemers
Vandaag heeft onze gids Lei Nelissen een paar brokken vuursteen uit het weggebroken materiaal gehaald. Deze vuurstenen zitten vol met fossielen. Ze zijn daarom niet geschikt om werktuigen van te maken maar ze zijn wel prachtig. De vuursteenmijn laat met deze geologische pareltjes een heel bijzondere en mooie kant zien die wij in de nieuwe presentatie volgend jaar ook gaan laten zien aan de bezoekers. Zo veel schoonheid willen we de bezoekers niet onthouden.
Foto's: Lei Nelissen
19 september 2021: Een overzicht van de werkzaamheden van de aannemer Mergelbouwsteen Kleijnen van de afgelopen week.
| In gang 3 is de stalen draagconstructie geplaatst die de zijwaartse druk van de aardpijp moet overdragen naar de vast steen achter de overliggende wand. Dit is allemaal door de constructeur berekend en geplaatst voordat de wand gestuced wordt. |  |
De stalen draagconstructies die plafonddelen en wanden door de mijn extra ondersteuning moeten geven, liggen, mooi gegalvaniseerd, klaar om geplaatst te worden.
In een deel van de gang is ons depot waar we materialen opslaan die we willen bewaren.
In gang 3 zijn de stalen balken aangebracht die de aardpijp die achter de muur zit ondersteunen.
 |
 |
|
n gang 2 wordt stevig doorgewerkt. De aardpijp is helemaal opgevuld, het plafond is aangewerkt zodat het allemaal goed dragend is. In onderstaande foto is het tunnelfront te zien. De tunnel gaat nog een klein stukje rechtdoor en buigt dan naar links. De zwarte vuursteen brokken zijn de laag 10 vuursteen die de prehistorische mijnwerkers 6000 jaar geleden ontgonnen hebben. Met stikkers zijn deze brokken gemarkeerd om te bewaren zodat wij deze kunnen gebruiken voor vuursteenbewerking en onderzoek
|
 |
Het restmateriaal dat tijdelijk in de mijn opgeslagen was, wordt afgevoerd.
18 september 2021: Deze zaterdag is de werkgroep Galerijen en Tunnel bezig met verdere voorbereiding voor de inrichting. Waar in de jaren 60 een bypass gemaakt is, is die opgespoord om de bypass in 2022 zichtbaar te kunnen maken. Er wordt nog wat gebroken door Lei, Rene, Jack en Tos. De aannemer had vrijdagavond twee containers klaar gezet zodat de uitgebroken betondelen in de twee klaar staande container gedaan kan worden. Er ontstaat een goed zicht op de bypass tunnel, genoeg informatie om over de winter een goede planning te maken hoe dat zichtbaar gemaakt kan worden.
 |
 |
|
 |
 |
|
 |
 |
Er worden veel zaken uit de mijn gehaald die in de jaren 60, 70, 80, 90 en 00 geplaatst zijn. Het wordt tijdelijk opgeslagen om afgevoerd te worden. Uiteraard worden de belangrijke zaken geselecteerd en in het depot opgeslagen.
17 september 2021: In het programma Land Vol Archeologie wordt aangegeven aan de Limburgse archeologie. Het online programma duurt ruim een uur waarbij aan het begin een soort overzicht gegeven wordt van enkele van de belangrijkste archeologische vindplaatsen in de provincie Limburg. De gehele aflevering is op Youtube te kijken waarbij het item over de Vuursteenmijn begint op 11'25” en duurt tot 14'35
Beeld uit de documentaire over de vuursteenmijn "Land Vol Archeologie"
16 september 2021: De werkzaamheden vorderen gestaag. De stalen stutten zijn verdeeld over de locaties, klaar om geplaatst te worden. De planning werkt goed, het gaat lukken dit voor 1 oktober klaar te hebben.
| Het gaat snel bij gang 2. Het venster dat naar links uitkijkt op het ruwe landschap van de prehistorische gangen wordt onderbroken door een kolommetje waarna het venster direct overgaat in het volgende venster. Constructief kunnen we er niet een groot venster van maken, vandaar het kolommetje in het midden maar dat zal hopelijk niet heel erg hinderen. |  |
| Als dit volgende venster klaar is, komt de laatste knik in de tunnel er aan zodat we het prachtige, ruwe landschap van alle kanten kunnen bewonderen. Hier alvast een sneak-preview hoe dit landschap er uitziet. |  |
|
Rechts in de tunnel komen we bijna bij het grote panoramavenster dat uitzicht geeft op een prachtig, ongestoord landschap met zicht op een schacht aan het einde. Dit moet een van de blikvangers in de nieuwe ontsluiting gaan worden. Ook hieronder weer een eerste blik op hetgeen de bezoeker ziet zodra alles klaar is.
|
|
| Het bouwteam vergadert, zoals iedere donderdag, in het bos, zonnetje, stukje Limburgse vlaai en een agenda waar we alle werken en de planning doornemen. Van Links naar rechts: Arnout Sluijsmans (Mergelbouwsteen Kleijnen), Rene Haemers (Van Schaikstichting), Bibi van de Klundert (Staatsbosbeheer), Fred Brounen (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), Joep Orbons (Van Schaikstichting) en Jorris Bratinga (archol). |  |
In onderstaande opname vliegen we vanuit het bos de tunnel in naar het werkfront in de nieuwe tunnel 2 van buiten naar binnen.
14 september 2021:Het stucwerk vordert. Gang vier is helemaal klaar (foto komt later) en gang drie is al een eind op pad. Hieronder twee foto's van gang 3 waar het laatste stukje stucwerk nog gedaan moet worden. De foto daaronder is het panoramabeeld richting de prehistorische galerijen aan het einde van gang drie waar het stucwerk klaar is. Dit stuk van de restauratie is helemaal klaar, schitterend. Wij zijn heel trots op dit beeld dat nog beter is dan we het ons hadden voorgesteld. Volgend jaar komt de inrichting, verlichting enzovoort. 
De consolidaties van de mijngangetjes is nu aan de beurt nadat gisteren de schachten zijn aangepakt. De stalen dragers worden door de heftruck naar binnen gereden. 
In de avond komen Tos, Rene en Joep bij de mijn om achterdoor bij de jaren 60 bypass te gaan onderzoeken hoe de ingang van die bypass er bij ligt. Daarvoor moet eerst door twee betonmuren en een stalen afzetting heen gebroken worden. Het staal liet zich met wat wurmen, duwen en trekken verwijderen. Het beton was wat lastiger. Met een zware afbouwhamer gaan we flink te keer op het beton. Tos en Joep lukt het om het grovere werk te doen. De lichte Rene krijgt niet genoeg kracht op de hamer en wordt vooral heen en weer geschud. Slangenmens Rene is dan wel weer heel goed om in het kleine gaatje goed te onderzoeken wat er achter de betonmuur is. Het lukt met veel moeite om een heel klein gaatje te maken waar net een hand in past. Conform onze verwachtig zitten we aan de rechterkant van het begin van de bypass en is die geheel met kalksteenbrokken en vuursteen brokken gevuld. We kunnen duidelijk zien dat de bypass aanmerkelijk hoger ligt dan de bezoekersgang zelf, ze hebben in de jaren 60 op een hoger niveau gebroken. We leren steeds meer over de mijn uit de prehistorie maar vooral ook over de werkzaamheden uit de jaren 60.
13 september 2021: Het opmetselen van de rechtermuur in gang 2 gaat door. De gang gaat nu langs een aardpijp. De ruimte tussen de muur en de aardpijpvulling wordt gevuld met betonblokken, helemaal aangemetseld. Een aardpijp is prima onder controle zolang die opgesloten zit. Er mag geen vrije ruimte komen, dan kan de vulling van de aardpijp gaan schuiven en ontstaan gevaarlijke situaties. Daarom wordt alles helemaal opgevuld, veiligheid voor alles. Deze nieuwe tunnel 2 gaat werken als een soort stevige ruggegraad dwars door het instabiele deel van de vuursteenmijn, het houd alles stevig overeind. 
De stalen stutten in de schachten worden geplaatst. 
In de jaren 60 zijn schachten deels leeg gehaald. Toentertijd zijn stalen ondersteuningen geplaatst bestaande uit een stalen plaat tegen de onderkant van de schachtvulling, ondersteund door een enkele stalen kolom die vanaf de vloer de plaat op zijn plaats houdt en zo de schachtvulling ondersteunt.
|
De schachtplaat is volgens de huidige normen niet sterk genoeg om gegarandeerd voor vele decenia de schachtvulling te dragen. Daarom moet de plaat extra ondersteund worden. De stalen kolom is wel sterk genoeg, hoewel beroest, is het staal van dusdanig goede kwaliteit, dat het draagvermogen daarvan geheel niet is aangetast. Het nieuw te plaatsen staal is allemaal gegalvaniseerd voor een lange garantie dat het in deze vochtige omstandigheden behouden blijft. Als eerste wordt een soort stalen kraag rondom de kop van de stalen draagkolom geplaatst. |
 |
|
In die stalen kraag worden schuine stalen dragers geplaatst die naar boven toe de staalplaat extra ondersteuning geven. Hieronder wordt de eerste schuine drager geplaatst door Rene Haemers. Rechts wordt de tweede stalen drager geplaatst. Zo worden vier stalen dragers geplaatst per schacht. In totaal worden zo 5 schachten ondersteund. (Deze foto's zijn van onder naar boven genomen)
|
 |
12 september 2021: Door alle drukke werkzaamheden, zouden we haast vergeten hoe mooi het in de omgeving eigenlijk is. De nazomer is grotendeels droog, zonnig, niet te warm, even genieten van een zondagse wandeling van het mooie bos. De utizichten zijn geweldig. Dit panorama is een vaste stopplaats voor de excursies, genieten van het uitzicht over het Maasdal. 
|
9 september 2021: Er worden weer stappen vooruit gezet. In gang 2 vordert het uitbreken van de gang zoals op onderstaande foto te zien is. We zijn onder de schacht door, muren en plafond zijn daar klaar. De laatste stukken muur, plafond en venster worden klaar gemaakt zodat de volgende breekslag vooruit gemaakt kan worden. De foto rechts laat zien hoe de nieuwe gang helemaal opgemetseld wordt tot aan de vaste mergel om maximaal dragend te zijn zodat de nieuwe gang stabiliserend werkt voor het fragiele prehistorische landschap. |
 |
| In gang 3 is de trap voorbereid. De fundering van de trap is gemaakt, een mantelbuis voor verlichting en andere kabels is aangelegd. Dit kan over het weekend uitharden, daarna worden de traptreden geplaatst. |  |
|
In gang 4 gaat het echt hard. Als test heeft de aannemer Mergelbouwsteen Kleijnen is een wand gestuced zoals op onderstaande foto te zien is. rechts is de wand gestucked in een mergelkleur met een goede stuclaag die ook al jaren gebruikt wordt bij restauraties in mergelgroeves. De muur links is nog niet gestuced. Op de foto rechts is de architect Bas Vrehen te zien van architectenbureau Atelier Leise die de werkzaamheden en het stucwerk komt bestuderen.
|
 |
| Ook de ondersteuningen in de rest van de prehistorische galerijen heeft alle aandacht. In 2019-2020 is onderzocht waar de ondersteuningen verbeterd moeten worden, dit is op slechts enkele plaatsen nodig, bijna alle slalen ondersteuningen uit de jaren 60, voldoen nog prima. De paar plaatsen waar nog extra ondersteuning nodig is, zijn voor de bouwvak opgemeten. Tijdens de bouwvak zijn de stalen stutten gemaakt, roestbestendig. Genummers op locatie, liggen de stalen stutten klaar om deze maand allemaal geplaatst te worden. In nevenstaande foto laat Arnout Sluismans van Mergelbouwsteen Kleijnen zien hoe de stalen stutten dragend gemonteerd gaan worden. |  |
6 september 2021: In de ochtend is er een vergadering met het bouwteam van de vuursteenmijn en het infocentrum samen met het architectenteam van Atelier Leise. Ons team bespreekt onze visie op de inrichting van de vuursteenmijn na de verbouwing en onze visie op de inrichting van het informatiecentrum zodra die ruimte vrij komt. Aan het architectenteam van Atelier Leise hebben wij gevraagd ons te helpen die visie te stroomlijnen en in goede banen te leiden. Van beide kanten hebben we erg veel zin aan de volgende fase, het inrichting.
Het team, van links naar rechts: Roos (Leise), Joep (Van Schaikstichting), Bas (Leise), Rene (Van Schaikstichting), Nicole (Van Schaikstichting), Wiel (Van Schaikstichting). Niet op de foto: Corenza (Stagair bij Leise)
Joep presenteert de visie op de inrichting van het infocentrum
Ook op 6 september, in de namiddag, heeft Piet Orbons, oud opgraver in de mijn van de 1964-1972 werkgroep, een bezoek gebracht aan de werkzaamheden. Inmiddels 92 jaar, maar nog altijd vol verhalen over de opgraving van destijds. De huidige gidsen Lei, Frans en Paul luisteren naar de verhalen van toen, nieuwe stof om te gebruiken bij de rondleidingen voor de nieuwe mensen. 
Piet Orbons kijkt zijn ogen uit naar de nieuwe panoramavensters. Zoals alle oud mijnwerkers, zijn ze een beetje benauwd dat met onze werkzaamheden de mijn aangetast wordt. Gelukkig zien ze dat het goed gaat en dat de mijn er op vooruit gaat.
 |
 |
 Van links naar rechts: Joep Orbons, Riny Orbons, Lei Amkreutz, Frans Hermanns, Piet Orbons. |
|
5 september 2021: De eerste week werken na de bouwvak zit er op. Afgelopen donderdag hebben we met het bouwteam de planning gemaakt welke werkzaamheden nog in september uitgevoerd gaan worden en welke werkzaamheden we door schuiven naar april-juni volgend jaar. Gelukkig hebben we deze week van het RCE accoord gekregen dat het werk volgend jaar afgerond kan worden.
We gaan de gangen 3 en 4 helemaal afronden en doorwerken aan gang 2, zover we komen. Gang 1 laten we helemaal voor volgend jaar. Dan moeten nog de consolidatieondersteuningen geplaatst worden in september. Verder moeten we een plan maken voor de nieuwe gang die bij twee van de kijkgaten aangetroffen is, genoeg werk aan de winkel.
Gang 2 is alweer verder gevorderd, de linker muur is helemaal doorgezet en draagt het plafond. De rechtermuur is uitgegraven zodat deze volgende week helemaal opgemetseld kan worden. Daarna het dak en ondersteuning van de schacht waar we onderdoor gaan. Wordt weer spannend maar wel mooi. Doordat deze gang nu al ruim 6 meter gevorderd is, zijn er duidelijk minder stalen draagconstructies uit de jaren 60 aanwezig en krijgen we een steeds openen beeld op de prehistorische gallerijen. 
|
Bij gang 3 is de stalen draagconstructie geplaatst die over de bouwvak gemaakt is. Nu alleen nog de dakdelen er in leggen en dan is de constructie klaar. Ook het werk bij de nieuwe trap vordert. Dat moet allemaal afrond zijn zodat het nog voor 1 oktober gestuced kan worden, dan is die gang helemaal klaar.
|
 |
|
| Gang 4 is is het verst gevorderd. De stalen draagconstructie is klaar en de plafonddelen liggen er in. Dit hoeft alleen nog gestuced te worden (samen met gang 3) en dan is dit helemaal klaar. |  |
|
3 september 2021: Na het uitbreken van de moderne, nieuwe, gangen, wordt met betonblokken dragende wanden opgemetseld. In die wanden wordt op 2 meter hoogte een plafond ingelegd van beton-dallen en staalbalken. Dit om het bovenliggend paket te dragen en om te voorkomen dat losse blokjes op bezoekers kunnen vallen. De beton-dallen worden op maat gezaagd om precies in de nieuwe gang te passen. In de foto is Jos Kleijnen van Mergelbouwsteen Kleijnen bezig met het op maat zagen van een beton-dal. Foto: Rene Haemers |
 |
De afgelopen week heeft Rene Haemers ge-experimenteerd met een time-lapse camera. De camera is aan het begin van gang 2 neergezet, regelmatig werd een foto gemaakt zodat de vooruitgang van de gang versneld in beeld gebracht kan worden. Hieronder het resultaat. Let op de rij met betonblokken die afloopt. De lopende band die materiaal afvoert is er eerst niet en wordt later opgebouwd, de gang is toch weer een stukje verder uitgebroken in deze week. Uiteraard heeft de firma Mergelbouwsteen Kleijnen toestemming gegeven om deze timelapse opname te maken. Een hele week werk in 27.5 seconde.
2 september 2021: De werkzaamheden in gang 2 vorderen gestaag. Het is een herhaling zoals er al sinds juni gewerkt wordt, heel voorzichtig uitbreken van kalksteen, daarna weer heel voorzichtig de dragende muren opmetselen en dakdelen plaatsen. Daarna door met het volgende stuk gang. 
Foto's: Rene Haemers
31 augustus 2021: Vandaag is de eerste werkdag na de bouwvak, de tunnelwerkzaamheden beginnen weer. Tunnel twee wordt verder doorgewerkt, aan tunnel drie wordt aan de afwerking gewerkt. Bij de afvoer van het materiaal help Joep Orbons mee.
 |
 |
30 augustus 2021: De kisten en dozen met Rijckholt vuursteen vanuit Drenthe, worden opgeslagen in het archeologisch depot van de van Schaikstichting. Hans en Joep dragen alles uit de bus en de aanhanger. Het is 1.0 m x 1.3 m bij 1.8 m aan vuursteen, alles bij elkaar ruim 2 m3. De winter over gaan we bedenken wat we er allemaal mee willen en kunnen voor het infocentrum in Rijckholt. 
27 augustus 2021:Vandaag een drukke dag.
De werkgroep Tunnel en mijngalerijen is bezig in de vuursteenmijn. De laatste serie lampen en kabels van de oude opstelling worden verwijderd. We slaan de kabels tijdelijk op, mogleijk kan het volgend jaar bij de nieuwe inrichting nog gebruikt worden.
Na de laatste kabels opgeruimd te hebben, gaat de werkgroep door bij de gang die achter de betonmuur herontdekt is. het gat wordt groter gemaakt en Rene Haemers duikt het gat in, net groot genoeg voor hem. We kunnen we de locatie positioneren op de bekende kaart en maken een planning hoe we hier verder mee kunnen gaan.
Foto's Tos Heuts
Behalve al het werk in de mijn, is vandaag Joep Orbons op weg en haalt een grote collectie Rijckholt vuursteen-artefacten op in Drenthe. Hier zit een heel verhaal aan vast.
In de jaren 1920 tot 1964 zijn door meerdere organisaties opgravingen verricht in de bossen bij de prehistorische vuursteenmijn. Veel van deze vondsten zijn destijds bij de universiteit Groningen terrecht gekomen. In Groningen zijn die vondsten gebruikt voor studiedoeleinden van studenten archeologie. Bij een grote opruimactie zo'n 20 jaar geleden, heeft de universiteit die Rijckholt collectie afgestoten maar gelukkig niet weggegooid maar geschonken aan Buitencentrum Wilhelminaoord in Drenthe. Dit Centrum voor natuur en milieu-educatie is van de gemeeente Den Haag waarbij leerlingen uit Den Haag in dit centrum in Drenthe met natuur, cultuur en dus ook met archeologie bezig zijn. Een groot team vrijwilligers en medewerkers waaronder de bekende vuursteenbewerker Ernest Mols, heeft hier een prehistorisch dorp nagebouwd dat gebruikt wordt voor hun educatieve werken. De collectie vuursteen was een mooie toevoeging om mee te werken. De oorsprong van de vuursteen wordt in een kleine expositie mooi getoond aan de leerlingen die op bezoek zijn.
 |
 |
Na ongeveer 20 jaar werd voor de grote hoeveelheid vuursteen een nieuwe plek gezocht. Ons project met de herinrichting van de vuursteenmijn en het oprichten van het Infocentrum in Rijckholt, is natuurlijk het ultieme terug komen van het vuursteenmateriaal naar de bron.Prachtige stukken, allemaal met nummers en codering uit de jaren 20, 30 en 60. Mooie bijlen, schrabbers, kernen, klingen, geweldige artefacten, we zijn er heel blij mee.
In onderstaande foto wordt de collectie overgedragen door Ernest Mols (L) van het Buitencentrum Wilhelminaoord aan Joep Orbons (R) van de vuursteenmijn Rijckholt.
|
Alle dozen, kisten en kratten, vol met vuursteen, netjes gesorteerd op soort, ingeladen in een bestelbus en aanhanger voor transport naar Rijckholt.
|
 |
Als dank, worden alle mensen van Wilhelminaoord getracteerd op echte Limburgse Vlaai van de bakker in Gronsveld. In een van de educatieruimtes onder de machtige slagtanden van een mamoet, wordt genoten van de Limburgse vlaai.
 |
 |
Foto's Ernest Mols en Joep Orbons
26 augustus: Vandaag brengt Staatsbosbeheer, de eigenaar van de vuursteenmijn, een bezoek aan de vuursteenmijn. Een grote groep medewerkers van Staatsbosbeheer van staf tot en met veldwerkers, krijgen van Rene en Joep uitleg over de werkzaamheden en waar we in de toekomst naar toe gaan.
Foto's Bibi van de Klundert & Joep Orbons
23 augustus 2021:
Vandaag gaan Rene Haemers, Joep Orbons en Gerbrand Beenen (Student archeologie Universiteit Groningen) aan de slag in de vuursteenmijn met de kijkgaten. In ons plan (Zie bij menu "Ons Plan") staat dat wij 6 kijkgaten maken in de betonmuur van de bestaande bezoekersgang. Wij willen dit doen omdat volgens de opgravingskaarten er prehistorische gangen liggen achter de muren maar omdat de muren vol zijn opgemetseld, zijn deze gangen niet meer bereikbaar. In juni zijn 6 kijkgaten gemaakt die alle 6 uitkomen op ijzeren draagconstructies en op brokken kalksteen en vuursteen. Nergens is een eenvoudig duidelijk zicht op de gangen er achter. Vandaag gaan wij met boormachine, grondboren, spierkracht en endorscoop aan de slag. 
Bij alle zes de kijkgaten boren we, stoten we en frunniken we in de gaten om zicht te krijgen. 
In het gat stoppen we een endoscoop, proberen die zover mogelijk door spleetjes en gaatjes te wurmen om te kijken of er nog open gangen achter liggen. 
Op een plaats lukt het om een zaklampje met camera op een mobiel door een gaatje naar binnen te steken en fotos te maken van de open gangen er achter. Eerst maakt de camera nog een selfie hoe we tussen de beton en kalksteenbrokken door friemelen. 
Om dan in een heel mooi stukje gang uit te komen, we zien stalen draagstutten uit de jaren 60, we zien een aardpijp instroming, we zien een open ruimte. Dit biedt kansen voor de toekomst. 
Vandaag kwamen ook de resultaten binnen van de fotogrammetrie opname in gang 4. Hieronder enkele beelden van deze fotoopname in de mijn samen met een filmpje. Deze foto's en het filmpje zijn samengesteld uit honderden foto's die in de gang genomen zijn. De kaartjes met de zwarte rondjes in beeld zijn targets die het computerprogramma gebruikt om de foto's als 3D beeld aan elkaar te plakken. De onderstaande foto's en filmpje zijn dus niet een directe opname maar een computer berekend beeld dat uit honderden foto's samengesteld is. Deze bewerking is door Alisia Walsh van de firma Archol uit Leiden opgenomen en uitgevoerd.
20 augustus 2021: De vuursteenmijn is in beheer bij de Van Schaikstichting, een vrijwilligersstichting van het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg. Binnen het NHGL is ook een Studiegroep Onderaardse kalksteengroeven (SOK) waar allemaal ondergrondse onderzoekers in zitten. Wij als Van Schaikstichting werken heel nauw samen met de SOK en de meeste van de vrijwilligers bij onze stichting zijn dan ook lid van de SOK. Daarom organiseren we een aantal bezoeken aan de werkzaamheden in de vurusteenmijn, speciaal voor de leden van de SOK. We laten deze specialisten van ondergrondse onderzoeken alle details zien van de werken en waarom we zaken gedaan hebben zoals ze gedaan zijn. De leden zijn zeer onder de indruk. 
19 augustus 2021: We zitten midden in de bouwvak vakantie, de aannemer is niet met breekwerk bezig. Dat geeft het archeologenteam de kans om archeologisch onderzoek te doen zonder de werkzaamheden op te houden. In gang 2 is zicht op een doorkijkje van de ene prehistorische mijn naar de andere prehistorische mijn. Dit doorzicht is in de jaren 60 dichtgezet met een mergelstenen muurtje. Wij pakken dit muurtje weg en maken de opening wat groter. Zo ontstaat een mooie, spannende doorkijk voor de bezoekers. Het uitgegraven materiaal wordt minitieus nageplozen op microdebitage, de kleine vuursteen fragmentjes die vrijkomen bij vuursteenbewerking. De kleinste scherfjes worden handmatig verzameld om in het lab te bestuderen of het van vuursteenbewerking komt. In de fotos hieronder wordt het gat vrijgemaakt en zijn de archeologen Joep Orbons en Tom Hamburg (Archol) bezig het uitgegraven materiaal na te pluizen. Het restmateriaal wordt afgevoerd.
 |
|
 |
 |
Maar er gebeurt meer vandaag. Archeologe Alicia Walsh van Archol uit Leiden heeft op 10 augustus het grote blok fotogrametrisch ingemeten door een hele serie foto's rondom te maken waarna de computer uit die foto's een 3D beeld maakt. Ditzelfde komt Alicia vandaag doen met de kleinere blokken met haksporen. In onderstaande foto's is te zien hoe dit werkt. Ze legt een blok met de haksporen naar boven neer, plaatst lampen rondom. Ook legt ze zogenaamde targets neer die gebruikt worden om maten vast te leggen en vervolgens maakt ze een hele serie foto's.
Wat kan met een blok, zou ook moeten kunnen met de prehistorische gangen zelf. Als test leggen we de meet-targets in het panorama van de nieuwe gang 4 en lichten alles mooi uit. Alicia maakt van dit panorama een hele serie fotos als test om te kijken of we zo de prehistorische gangen goed kunnen visualiseren in 3D beeld. Zodra de resultaten binnen zijn, laten we er op deze website iets van zien.
|
17 augustus: Tijdens de bouwvakvakantie liggen de werkzaamheden in de Vuursteenmijn stil. Voor onze werkgroep "Tunnel en prehistorische galerijen" de gelegenheid om te inventariseren welke voor de bezoeker de benadrukken elementen en verhalen zijn, die de beleving in de nieuwe situatie tijdens een rondleiding kunnen verhogen. Een conceptplan met onze ideeën zijn verleden week voorgelegd aan een architect die dit plan verder gaat uitwerken. In de foto hieronder en hiernaast, ons conceptplan, uitgestrekt voor de mijn.
|
 |
Niet alleen denkwerk en plannen hebben we als vrijwilliger in ons takenpakket opgenomen, maar ook handen uit de mouwen steken! In augustus een dag in de week met de werkgroep bezig om overbodige apparatuur en elektrische kabels te verwijderen die straks niet meer nodig zijn. Deze week ca 1000 meter kabel verwijdert! Niet zo maar in stukken knippen maar in hun gehele lengte van 130 meter uit de buizen trekken! Dit voor mogelijk hergebruik.
De dikste kabels staan voor volgende week gepland, naar schatting nog 600 meter te gaan. 
Jacques onze nestor met zijn 80 jaar topfit en een vakman puur sang!
 |
 |
Verslag: Tos Heuts, gids bij de vuursteenmijn en lid van de Werkgroep Tunnel en galerijen.
15 augustus 2021: De vuursteenmijn gaat over meer dan alleen maar archeologie. In de mijn komen archeologische, geologische en ecologische waarden bij elkaar.
- Het is een Archeologisch Rijksmonument.
- Het is geologisch een prachtige ontsluiting van de kalksteen (mergel) die anders nergens te zien is.
- Maar de vuursteenmijn ligt ook in een Natura 2000 gebied, Europees beschermde natuurgebieden. Er overwinteren jaarlijks ongeveer 160 vleermuizen. Al 5 jaar lang doet vleermuisonderzoeker Hans Weinreich onderzoek naar de vleermuizen in de vuursteenmijn door ze met een telsysteem in de poort te tellen. Zo weten we hoeveel vleermuizen binnen zijn maar ook wanneer ze vliegen en wanneer het rustig is. Vandaag heeft Hans het vleermuistelsysteem uitgelezen om de data te kunnen analyseren en het systeem een onderhoudsbeurt gegeven, de accu's werken prima. Die accu's zijn nodig als de stroom uitvalt, zodat het vleermuistelsysteem door blijft werken. Alles werkt prima door.
10 augustus 2021: Het mooie grote blok dat op 8 juni uit de mijn gebroken is, is in het archeologisch depot opgeslagen en onderzocht, 
Photogrametrische opname van het mergelblok uit gang 4 met aan de bovenkant de prehistorische haksporen die in het plafond zaten. Door 160 foto’s rondom te maken is een 3D visualisatie van het blok gemaakt met alle sporen in hoog detail. Zo kunnen de haksporen vast gelegd worden zonder dat ze aangeraakt hoeven te worden. Photogrametrische opnames door Alicia Walsh, Archol, Leiden.
9 augustus 2021: De foto's van Tycha Buekers van vorige week zijn binnen. De vraag was om het werk vast te leggen, hoe de aannemer bezig is als documentatie van ons project. Hier een paar van de mooiste foto's.
Ook hebben we nog wat mooie plaatsen bezocht om foto's te maken, hier een locatie met touwsporen in de schachtvoet waar in de prehistorie brokken vuursteen met touwen omhoog getrokken zijn. 
Vandaag hebben we met Tycha een nieuwe fotoexpeditie gehouden. De aannemer is nu met bouwvakvakantie dus we kunnen vrij overal fotograferen zonder hen in de weg te lopen. Tycha gebruikt de fotografie techniek van light painting waarbij de fotocamera open staat om vervolgens met een zaklamp het beeld in te kleuren. Zo kan precies de juiste hoeveelheid licht op de goede plek gebracht worden. Een hele klus om zo opnames te maken, maar ze zijn wel mooi. Het vraagt ook nogal wat nabewerking. Zodra de foto's binnen zijn, zullen we op deze website een paar mooie plaatsen. 
5 augustus 2021: Gang 2 is de afgelopen week flink opgeschoten. Het openere karakter van de prehistorische gangen geeft vrijheid om te kunnen werken, dat doet de snelheid van werken goed. 
Vandaag de laatste werkdag voor de bouwvak. Hierna liggen de werkzaamheden drie weken stil. Wij gebruiken die gelegenheid om de vuursteenmijn voor de komende drie weken verder open te stellen voor de vele bezoekers die we in de zomervakantie ontvangen. Tijdens het werk van de aannemer kan de helft van de bezoekersgang bezocht worden, nu tijdens de bouwvak vakantie breiden we dat uit tot drie kwart. De doorgang tot het laatste kwart wordt netjes afgezet. 
Het is niet toevallig dat we tot daar doorgaan want op die plaats is het prachtige ondergrondse panorama van de nieuwe gang 4 te zien. Door dit zo open te stellen, kunnen we de bezoekers laten zien waar we aan werken en krijgen ze het onderstaande prachtige ondergrondse landschap te zien, mooi uitgelicht en alles. 
De architect van Atelier Leise met een stagair bezoek het werk ook en we maken een planning voor de komende weken. Nu kunnen een aantal zaken uitgezocht worden die in september uitgevoerd kunnen worden. We weten inmiddels ook dat we het niet halen om op 1 oktober alle werkzaamheden afgerond te krijgen. We zijn druk bezig een deel van de werkzaamheden over te hevelen naar april-juni 2022. Alle betrokkenen willen dat het gehele plan uitgevoerd wordt, dat we het niet halverwege afbreken. 
De bouwplaats is door de aannemer Mergelbouwsteen Kleijnen netjes achter gelaten voor de bouwvak, we kunnen goed met de bezoekers tot bij de mijn. Een mooie foto van tussen de bladeren geeft een mooi overzicht van de ligging van het werkterrein in het bos. 
4 augustus 2021: Een van de fotografen van gisteren Bert Beckers heeft een aantal van zijn foto's al snel bewerkt en opgestuurd zodat wij alvast kunnen smullen van de prachtige beelden. Hier de foto's ook voor de bezoekers aan deze website om mee te genieten. 
De foto hieronder laat de vier leden van de fotoexpeditie zien. Van links naar rechts: Rene Haemers (VSS), Joep Orbons (VSS), Bert Beckers (fotograaf) en Tycha Buekers (Fotograaf)
3 augustus 2021: Vandaag is veel gebeurt. Gisteren zijn de plafonddelen in gang drie geplaatst (zie de foto hieronder links) en is in gang 2 een flinke slag vooruit gemaakt. Het tempo zit er goed in.
 |
 |
Vandaag is ook een fototeam aanwezig. Tycha Buekers, lid van de Studiegroep Onderaardse kalksteengroeves (SOK) en Bert Beckers van Bert Beckers Fotografie, zijn heel ervaren fotografen in donkere ondergrondse situatie en komen het werk van de aannemer fotograferen en ook nog enkele mooie plaatsen in de prehistorische galerijen vast leggen. Goede foto's zijn handig om die te kunnen gebruiken. De fotoexpeditie wordt begeleid door Rene Haemers en Joep Orbons. Het wordt een gezellig dag met vele heel mooie foto's. Hieronder zijn de fotografen aan het werk. 
|
2 augustus 2021: De vuursteenmijn in het weekblad De Etalage, het regionale blad. Bij de "Drie vragen" worden drie vragen aan Joep Orbons gesteld en beantwoord. Vanuit de bevolking is veel belangstelling in het werk bij de vuursteenmijn. Iedere dag zijn er mensen die aan de bouwplaats vragen stellen. Het informatiebord dat op de bouwhekken hangt, wordt druk bekeken en deze website met informatie over de verbouwing wordt wel 40-50 keer per dag bekeken, dat is erg veel voor een speciale website over een verbouwing. De gemeente Eijsden-Margraten verwijst ook op haar dit item op haar Nieuws pagina van 2 augustus.
|
 |
29 juli 2021: In een keer gaat het snel en is goed te zien waar we uit gaan komen met het eind resultaat.
Gang 3 is al heel ver klaar. De muren zijn klaar, het bordes is klaar, de prehistorische gangen zijn goed panoramisch zichtbaar. Nu nog het dak plaatsen voor de veiligheid en de muren afwerken. Wij zijn trots op dit resultaat waar zo hard aan gewerkt is. Geniet alvast met ons mee van de gang, het bordes en hoe het panorama er uit ziet. 
In gang 4 wordt gewerkt aan het bordes, het bordes wordt smal, er kan maar een persoon tegelijkertijd staan. Constructief en voor de veiligheid gaat dat niet anders. Misschien is het juist wel leuk, dan heb je het gevoel helemaal alleen in de mijn te staan. Hier hoeft dan ook alleen nog maar het plafond geplaatst te worden en de wanden af te werken.
Ook bij gang 2 gaat het goed. De aardpijp is geheel veilig opgesloten en ondersteund door dikke muren en een stevig plafond. Er komen nog wel een paar uitdagingen eer deze gang klaar is maar het gaat wel gestaag vooruit. Veilig werken staat voorop, daar wordt geen haast gemaakt, daarop wordt geen concessie gedaan. In onze werkoverleggen wordt dat iedere keer uitgesproken en bevestigd.
Op onderstaande foto is Lucien bezig het dak te ondersteunen zodat de plafondelementen geplaatst kunnen worden. Hij zit helemaal verscholen achter de dragende steunen. 
De foto laat links zien dat het tweede venster in deze gang klaar is en rechts is al de aanzet voor het derde venster net te zien. 
Tijdens ons wekelijkse bouwoverleg op donderdag-middag, bezoeken we de werken en bespreken we de vorderingen. In de foto hieronder wordt de voortgang bij gang 2 besproken. Van Links naar rechts: Lucien van Mergelbouwsteen Kleijnen (Aannemer), Rene Haemers van de Stichting Ir. D.C. van Schaik (Opdrachtgever/beheerder), Fred Brounen, archeoloog van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (vergunningverlenen) en Joey van Mergelbouwsteen Kleijnen (Aannemer). 
26 juli 2021: Gang 3 is een mooi open panorama de prehistorisch egangen in, de wanden zijn opgemetseld en de afwerking kan beginnen. De leiding vanuit de Van Schaik stichting samen met architect Bas Vrehen van Atelier Leise bedenken hoe het gangeinde het beste gemaakt kan worden voor optimaal zicht, minste archeologische impact en constructief verantwoord. We puzzelen een mooi bordes aan gang 3 dat door de aannemer gemaakt kan worden. 
Wat een prachtig panorama, meer dan 180 graden beeld, allemaal prehistorische gangen.
24 juli 2021: Naast de drukke verbouwingswerkzaamheden in de vuursteenmijn, zijn er ook diverse werkgroepen intensief bezig met de voorbereidingen om een kwaliteitsimpuls te geven en te komen tot het verhogen van de toegankelijkheid, de belevingswaarde en educatie in de vuursteenmijn in 2022. Onze werkgroep Tunnel en Mijntjes heeft na een inventarisatie van de huidige situatie ideeën gegenereerd die tijdens een rondgang door de mijn getoetst zijn op haalbaarheid en uitvoerbaarheid. De werkgroep is enthousiast en ziet vele mogelijkheden zowel op Geologisch, archeologisch en prehistorisch opzicht om de belevingswaarde in de mijn te verhogen. Wordt vervolgd.
22 juli 2021: Het uitbreken van gang 3 is bijna klaar. De opening naar de prehistorische gangen is enorm groot, een prachtig panorama. Om goed recht te werken, wordt gebroken langs een laserstraal. Iedere keer als de breekhamer brokken losbreekt, springen die door de fel rode laserstraal, het lijkt wel of de kalksteen bloedend haar robijn rode edelstenen loslaat. Een paar foto's van het breken in de spetterende laserstraal.
 |
 |
 |
 |
Ook op 22 juli is door Mergelbouwsteen Kleijnen samen met ons gekeken naar een goed technische oplossing om schachten te ondersteunen. In de jaren 60 zijn meerdere schachten ondersteund met mijnstutten die bestaan uit een stalen pilaar met een plaat er op die de schacht van onder ondersteund. Deze stutten hebben onderhoud nodig. Die stutten hebben een bepaald klemsysteem dat in de jaren 60 vastgezet is en sindsdien niet meer naar gekeken is. Dit systeem blijkt na 50 jaar nog prima te werken waardoor de stutten goed te onderhouden zijn. In de laatste foto is de ruimte boven de dragende plaat te zien waar de boomwortels door de schacht naar onder groeien.
 |
 |
|
 |
||
 |
||
20 juli 2021: De overstromingen zijn voorbij in Zuid Limburg, het weer is droog, alles is weer prima begaanbaar. Het bouwterrein is zoveel mooier en beter nu de zon schijnt.
 |
 |
Binnen in de mijn gaat het ook vooruit. In gang 2 (links op de foto's hieronder) is te zien dat het venster rechts nu op formaat is, dat het dak verder gevorderd is en dat de gang alweer een volgende stap vooruit gebroken is.
In gang 3 (rechts op de foto's hieronder) is de opening naar de prehistorische gangen flink vergroot. Nog even en deze opening is op volle breedte voor een maximaal zicht op de prehistorische gangen hier.
 |
 |
15 juli 2021: De dag van de grote overstroming in Zuid Limburg. Ook de vuursteenmijn krijgt weer met heel veel regen te maken. Omdat de vuursteenmijn hoog aan de helling van het Maasdal ligt, hebben we geen last van de overstromingen.
Gelukkig houdt de weg van het bouwdepot naar de vuursteenmijn het. De weg is 2 weken geleden vernieuwd nadat het bij eerdere regenbuien een glijbaan werd. Bij de vuursteenmijn zelf is het toch nog een modderige bedoeling. Het oponthoud valt mee.
 |
 |
 |
|
Het werk in de mijn gaat door. Bij gang 2 is voorzichtig doorgewerkt langs een aardpijp die goed ondersteund moest worden. De routine van de afgelopen week is zichtbaar, begin van de week wordt gebroken, einde van de week wordt opgemetseld tot aan het plafond om plafond te kunnen dragen. Dit kan dan uitharden in het weekend zodat in het begin van de week plafonddelen geplaatst kunnen worden en er verder gebroken kan worden. 
Bij gang 3 wordt ook opgemetseld. De rechtermuur krijgt zijn tweede knik zodat we precies goed in de prehistorische gangen uitkomen, dit wordt weer een prachtig panorama. De linkermuur is al op lengte en wordt goed aangewerkt tot aan het plafond. Volgende week doorbroken aan de rechterkant om hopelijk de opening volledig te kunnen maken. 
14 juli 2021: Bij een van de vensters zit een schacht in het plafond. Die schacht moet ondersteund worden voor de veiligheid. Hoe krijgen we een goede ondersteuning van de schacht terwijl we toch goed zicht houden op de prehistorische gangen en liefst ook nog op de schacht? Samen met architect Bas Vrehen van Atelier Leise maken we verschillende ontwerpen die gevisualiseerd worden om zo te kunnen beslissen wat de beste oplossing is.
De figuur hieronder is het uitzicht vanuit gang 4 naar de prehistorische gangetjes. De ronde cirkel in de vloer is de schacht in de plafond die ondersteund moet worden. Dit kan met een stalen paal met kruisondersteuning. 
Of met een grotere uitvoering, als het gewicht meer drukt, dat wordt door het geologisch onderzoeksbureau GeoControl momenteel uitgerekend. 
Of we maken er een soort tafel van die op de muren van de bezoekersgang rusten en met palen bij de pilaren gaat dragen om een beter zicht op de prehistorische gangen te behouden. Maar misschien zijn er nog andere mogelijkheden, we puzzelen nog verder. 
13 juli 2021: In gang 2 is de grote kalksteen pilaar er uit gebroken, ook weer voorzichtig en gecontroleerd. Het dak is slecht en moet veel ondersteund worden maar het ziet er naar uit dat het dak wat beter wordt, dat is goed nieuws voor het vervolg van de gang 2. 
En verder is het nat, heel erg nat. Maar dankzij de genomen maatregelen zoals geribbelde rijplaten, lukt het de machines toch om de helling de mijn uit te nemen. het blijft nog een paar dagen nat maar er is droger weer op komst. 
10 juli 2021: Het werk vordert nu zienderogen. Buiten liggen de betonnen draagbalken voor de plafonds al klaar om ingeschoven te worden. 
Gang 2 is al 3 meter lang zoals in onderstaande foto te zien is, nog 11 meter te gaan. De aanzet voor het eerste grote venster is te zien aan de rechterkant. De betonbalken die het dak vormen liggen mooi strak zodat de bezoekers veilig er onder door kunnen. De mergel pilaar die nu midden in beeld staat, gaat de komende week weggebroken worden, dat wordt het volgende obstakel. De verwachting is dat hier ook weer delen van het plafond los zullen zitten die veilig en gecontroleerd verwijderd moeten worden. Na deze pilaar zijn er naar verwachting geen grote obstakels meer en kan bij deze gang meer snelheid gemaakt worden om hopelijk voor 1 oktober de volle 14 meter gang klaar te hebben. 
Boven op de betonen balken is tot het plafond doorgemetseld om het plafond te dragen. Alle loszittende plafonddelen worden ondersteund. De onderstaande foto is schuin omhoog genomen. Het mergeldak is linksboven te zien, de betonnen balk rechts onder. Daar tussen is de vers opgemetselde muur te zien die over het weekend kan uitharden zodat na het weekend veilig verder gebroken kan worden. 
Vandaag is ook de opname gedaan van de draagconstructies. De restauratie is niet alleen het graven van nieuwe gangen maar ook het verbeteren van de bestaande draagconstructies. Deze draagconstructies uit de jaren 70 zijn dan wel beroest maar ze voldoen volgens de constructeur nog perfect en kunnen nog tientallen jaren mee. Op een paar plaatsen zijn toch wat aanvullingen op de draagconstructies nodig. Arnout Sluijsmans van Mergelbouwsteen Kleijnen kruipt daartoe met Rene Haemers en Joep Orbons van de van Schaikstichting door de prehistorische gangen en neemt overal exact op hoeveel meter balk, plaat en andere materialen nodig zijn. Deze materialen kunnen dan besteld worden zodat deze na de bouwvak allemaal geplaatst kunnen worden. 
8 juli 2021:Tijdens het wekelijkse overleg met Staatsbosbeheer en Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed worden met de aannemer, de ecoloog en de archeoloog de vorderingen besproken en wordt de planning voor de volgende week opgesteld. De werkfronten worden ook bezocht en goed besproken. In onderstaande foto wordt bij de doorbraak gepland hoe het panoramavenster het beste verbreed kan worden, rekening houdend met gesteentemechanische stabiliteit, archeologische waarden, technische draagconstructies en de beleving voor de bezoekers. Heel mooi om te zien hoe in dit project alle partijen zo mooi samenwerken. Ambtelijke organisaties als de Rijksdienst, eigenaar Staatsbosbeheer, onderzoekers zoals de archeologen en de ecologen, de aannemer en wij als vrijwilligersorganisatie, allemaal willen ze dit project tot een succes maken en zetten zich volop in daarvoor. 
Van links naar rechts: Tom Hamburg van Archeologisch onderzoeksbureau Archol, Jos Kleijnen van Mergelbouwsteen Kleijnen, Rene Haemers van de van Schaikstichting en Fred Brounen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
7 juli 2021: Staatsbosbeheer plaats op de Boswachtersblog een artikel over de werkzaamheden. Klik hier om deze blog in te zien.
6 juli 2021: Er wordt een doorbraak gemaakt tussen de nieuwe gang 3 en de achterliggende prehistorische gangen. 
5 juli 2021: In gang 2 is het eerste stukje dak er in geplaatst. Ineens ziet een pas gegraven gang er ook echt als een nieuw stuk gang. Heel mooi hoe dit nu vordert. 
Ook hebben Rene en Joep gisteravond de verlichting in de prehistorische gangen weer in orde gebracht. Het deel dat de bezoekers kunnen zien is nu prachtig verlicht, vuursteenbanken zijn aangelicht, pilaren zijn mooi zicht en we hebben zelfs geexperimenteerd met een ideetje waar we aan willen werken voor de inrichting volgend jaar. Op drie plaatsen hebben we lampen opgehangen in een schacht. Dan komt "daglicht" vanuit die schacht naar de prehistorische gangen. Zo hebben de prehistorische mijnwerkers de gangen zelf gezien. Drie schachten zijn zo aangelicht, kijken wat de bezoekers er van vinden. Als dit goed werkt, dan gaan we dat volgend jaar bij het inrichten nog meer doen. Wij zijn benieuwd naar de reacties. 
Een van de "daglichtschachten" met licht van boven. In het echt ziet het veel mooier uit. 
Ook op een andere plaats zetten we lampen in een schacht. Omdat er een hoopje grond uit de schacht onder ligt, is het effect dramatischer. Wat het helemaal levensecht maakt is de stroomkabel naar de lamp die net lijkt op een touw van een prehistorische mijnwerker, als die mijnwerker net de mijn ingeklommen is. Jammer genoeg ligt deze schacht net wat verder van de bezoekersgang zodat dit wat lastig te zien is. Bij de nieuwe inrichting gaan we dit soort effecten zeker meer proberen te creeren, het is wel echt mooi. 
3 juli 2021: Bij het uitgraven van de nieuw gangen komt mergelsteen en vuursteen vrij. Dat wordt afgevoerd naar de container. 
Maar de vuursteen is waardevol voor ons. Die kunnen we gebruiken voor demonstraties vuursteenbewerken. Zeker omdat bij het breken op sommige plaatsen de zogenaamde laag 10 vuursteen vrij komt. Dit is het goud voor ons want dat is de vuursteen waar de prehistorische mensen mee gewerkt hebben. Daar willen wij ook graag mee werken.
Onze gids Bert Vullers is een begenadigd vuursteenbewerker. Hij gaat wekelijks een paar keer naar de vuursteenmijn. Hij haalt dan de grote blokken vuursteen op die de aannemer voor ons apart legt. Bert zoekt dan ook nog de afval container na of daar misschien ook nog goede stukken vuursteen tussen liggen. Alle vuursteen is welkom. Hij checked dan de vuursteen, maakt nog even een bijltje om te kijken of het vuursteenbewerken nog lukt, en bergt de vuursteen voor later gebruik.
 |
 |
 |
|
2 juli 2021: Gang 3 vordert gestaag. We halen de voorziene 1.5 meter per week. In de eerste helft van de week wordt de gang gebroken, in de tweede helft van de week worden de wanden opgemeetseld om wanden en plafond te dragen. Zo kan in het weekend de opgemetselde muur uitharden en kan na het weekeind weer veilig verder gebroken worden. De aardpijp in het begin is veilig ingepakt. De kalksteen is hard en stabiel, levert een heel mooi veilig dak zodat hier goed gewerkt kan worden. De firma Mergelbouwsteen Kleijnen doet zijn naam eer aan, het zijn echte specialisten in het ondergronds werken die veilig zo'n nieuwe gang kunnen maken, ook onder moeilijke omstandigheden.
Op onderstaande foto zijn de vorderingen van de afgelopen week te zien. De gang loopt wat naar onder omdat we over 1.5 a 2 meter de prehistorische gangen gaan aansnijden, dan willen we de prehistorische gangen op ooghoogte hebben, zo hebben onze hoogtemetingen uitgewezen. Hopelijk komt deze week de doorbraak anders toch volgende week. Hou deze website maar in de gaten. 
1 juli 2021: Het weer zit tegen. Iedere dag een bui zorgt ervoor dat de weg en de bouwplaats niet opdrogen maar glibberig blijven. Een flinke hoosbui waar een recordhoeveelheid water valt helpt ook niet. De kaart hieronder van Buienradar.nl laat de hoeveelheid neerslag in 24 uur zien van 29 juni. De vuursteenmijn ligt midden in het paarse deel dat de volle regenlaag gekregen heeft. 
Het bospad naar de vuursteenmijn moet verstevigd worden met steenslag om de modderige delen te verharden zodat wandelaars niet in de moder lopen en het transport van de materialen soepel door kan gaan. Gelukkig werkt dit goed, nu hopen dat de regen wegblijft. Het gerepareerde bospad ziet er in ieder geval mooi uit. 
30 juni 2021: Vandaag is een mooi informatiebord geplaatst op de bouwhekken rondom de vuursteenmijn. Dit bord vertelt over de archeologie, de vondsten, de mijnbouw maar ook over de opgraving in de jaren 60 en 70 en gaat ook in op het werk dat nu gebeurt. En natuurlijk is er een link met QR code naar deze website waar uiteraard veel meer informatie over de restauratie te vinden is. 
29 juni 2021: De regionale zender L1 TV besteed in het nieuws blok aandacht aan de restauratie van de vuursteenmijn met een interview met Fred Brounen, archeoloog van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en met Joep Orbons van de Van Schaikstichting. 
Meerdere zenders pikken dit nieuws ook op zoals NOS Journaal Regio die deze uitzending in verkorte vorm op 30 juni uitzendt.
26 juni 2021: In Dagblad de Limburger verschijnt een leuk artikel over de vorderingen in de vuursteenmijn. De journalist en fotograaf van de krant waren zeer onder de indruk van de prachtige open gangen waarin je het gevoel hebt helemaal in de prehistorische gangen te zijn. 
24 juni 2021: De nieuwe gangen vorderen gestaag. Het gaat niet heel snel maar dat moet ook niet. Er moet veilig gewerkt worden, alle belangrijke archeologische zaken moeten onderzocht worden, we gaan uit van 1.5 meter gang per week, we zitten goed op schema. In onderstaande foto is gang drie te zien, we zijn bijna halverwege met deze nieuwe gang voor we doorbreken in een prehistorische mijngang, ook weer met een mooi panoramabeeld. 
Tijdens het breken van de nieuwe gangen, komen we nog heel bijzondere zaken tegen. Niet alleen archeologisch maar soms ook geologisch van aard. In de foto hierboven van gang 3 zijn in het tunnelfront een aantal donkere vlekken en banden te zien. Dit zijn natuurlijke inspoelingen van mineralen in de kalksteen die samen met hydrologische processen en geologische breuken voor een prachtig lijnen en kleurenspel zorgen. Hieronder enkele detailfotos.
22 juni 2021: De provinciale zender L1 besteed aandacht aan de werkzaamheden bij de vuursteenmijn.
17 juni 2021: We voeren deze werkzaamheden uit om de vuursteenmijn te consolideren maar ook om de bezoekers een betere beleving te geven van de vuursteenmijn. Tot nu toe was de beleving niet heel sterk, er waren 40 kleine vensters die zicht gaven op de prehistorische gangen. De foto hieronder laat zien hoe een zo'n venster zicht geeft op de gangen van 6000 jaar oud. Er zijn betonblokken te zien, ijzeren ondersteuningen en dan wat verder op een klein stukje van een beetje prehistorische gang. Toen dit in de jaren 70 gemaakt is, kon het niet anders. Maar echt een mooi prehistorisch ondergronds landschap is het niet. Er is veel fantasie voor nodig om je in een prehistorische gang te verplaatsen. 
Dat kan beter. Deze week is een mooie opening gemaakt in gang nummer 3. Deze korte gang laat precies zien wat we hopen te bereiken, het zichtbaar maken van de prehistorische gangen. Hieronder is het beeld te zien dat zichtbaar wordt door een van de nieuwe vensters die we gaan maken voor het publiek. Deze panorama foto laat het beeld zien van links naar rechts aan het einde van een zijgang waar bezoekers in kunnen staan. Van links naar rechts zijn 4 prehistorische gangen te zien met nauwelijks ijzeren ondersteuningen. Je waant je dat je zelf in de prehistorische gangen aan het rondkruipen bent. Dat is toch echt wel heel wat beter dan het beeld tot nu toe. We gaan een paar van dit soort grote zichtvensters maken die de bezoeker een echte prehistorische mijnwerkers ervaring geeft. We zijn al heel erg trots op dit eerste resultaat. 
12 juni 2021: Ook de vleermuizen maken gebruik van de vuursteenmijn. Ze overwinteren in de mijn en in het najaar gebruiken ze de mijn voor het zwermgedrag, een soort paringsvlucht. Om dit vleermuisgedrag te onderzoeken, is al sinds 2015 een vleermuistelsysteem in de poort van de vuursteenmijn ingebouwd waar in- en uitvliegende vleermuizen geteld worden. De opgenomen data wordt geregeld door vleermuisonderzoeker Hans Weinreich uitgelezen. Zo ook op deze zaterdag weer. Deze vleermuisdata wordt ook gebruikt om te monitoren hoe de vleermuizen reageren op de verbouwingswerkzaamheden. 
11 juni 2021: In de eerste week van het werken van de aannemer is veel gebeurt. Bij drie van de vier nieuwe gangen is de eerste aanzet gedaan voor de nieuwe gang. Deze eerste aanzet is belangrijk om veilig en stabiel te kunnen werken. In onderstaande foto's is te zien hoe de muuraanzet voor de zijgang gemetseld is. De stalen balk zorgt voor de voldoende draagkracht.
Bij een andere gang is de muur al doorbroken en is goed te zien hoe de nieuwe opening voor een prachtig beeld zorgt naar de prehistorische gangen. Het beeld wordt niet gehinderd door betonmuren en stalen ondersteuningen. Dit beeld is het kortst bij wat een bezoeker kan komen om de prehistorische gangen in alle schoonheid te zien. Dit is precies het effect dat we willen bereiken met deze nieuwe gangen. 
Binnen wordt een gang doorgebroken waarbij een stukje gang vrij komt dat nog niet opgegraven is. Archeoloog Tom Hamburg van archeologisch onderzoeksbureau Archol graaft het deel minutieus op en legt alle details pecies vast. 
Een bijkomend voordeel van het openen van gangen is dat vuursteen vrij komt die in de prehistorie is blijven zitten in de pilaren. Deze vuursteen wordt door in samenwerking met de aannemer verzameld om te gebruiken als basismateriaal om replica's van prehistorische werktuigen van te maken. We hebben in de eerste week al veel vuursteen materiaal kunnen bemachtigen, wij zijn daar heel blij mee. In onderstaande foto zijn de vuursteenknollen goed zichtbaar. 
De gewonnen vuurstenen liggen buiten klaar om doo rons weggehaald te worden. 
Het uitgebroken materiaal wordt met een electrische heftruck naar buiten gereden. 
8 juni 2021: Vandaag een prachtig resultaat. Op een plaats waar een nieuwe gang gaat komen, zit een groot stuk mergel/kalksteen in het plafond dat er uit moet. Op dat plafond staan heel veel mooie prehistorische haksporen, de sporen die de mensen 6000 jaar geleden hebben gemaakt om de gangen te maken. In een gezamenlijke krachtsinspanning is dit grote stuk plafond uit het plafond gehaald. Eerst is het blok ondersteund en de fragiele haksporen met piepschuim beschermd. Dan voorzichtig aan de bovenkant losmaken. In de foto hieronder ligt het blok het de haksporen op het piepschuim.
Dit blok wordt vervolgens voorzichtig op een heftruck geladen en naar buiten gereden.
 |
 |
Dit blok is vervolgens stevig ingepakt op een pallet en naar het archeologisch depot verplaatst voor conservering en onderzoek. Wij hopen dit blok voor het publiek tentoon te kunnen stellen. 
2 juni 2021: Even een introductie van het materieel.
Met deze heftruck wordt het transport geregeld van het bouwdepot buiten het bos naar de vuursteenmijn. Deze heftruck op luchtbanden zal zo weinig mogelijk schade toebrengen aan het bospad. 
Met onderstaande electrische heftruck mag ondergronds gewerkt worden. Ondergronds gaat alles electrisch, verbrandingsgassen kunnen we daar niet gebruiken. 
Met deze kleine electrische machine wordt in de nieuwe gangen gewerkt waarbij met de boorhamer de gangen uitgehakt gaan worden. 
De nieuwe gangen worden vandaag aangezet door sleuven te zagen in de betonmuren door de firma John Duijsengs. De gigantische circelzaag vreet zich probleemloos een weg door het beton, zowel verticale als horizontale sleuven zodat van daaruit de nieuwe gangen gemaakt kunnen worden. 
1 juni 2021: Het bouwterrein wordt ingericht door de aannemer Mergelbouwsteen Kleijnen. Het begint met het inrichten van het bouwdepot buiten het gevoelige bosgebied. Hier worden de materialen opgeslagen om het natuurgebied zoveel mogelijk te ontzien. 
Met een speciale heftruck worden alle materialen naar de vuursteenmijn gebracht. 
In de mijn worden borden ontmanteld die voor de verbouwing in de weg hangen
In de mijn worden kabels en leidingen aangelegd zodat gewerkt kan worden. 
Buiten de mijn staan de materialen gereed voor de inrichting van de werkplek
Om de nieuwe gangen aan te laten sluiten op de bestaande gang, moeten delen uit de betonmuur gezaagd worden. De gigantische circelzagen staan al klaar.
27 mei 2021:
Bij de vuursteenmijn wordt gewerkt aan de voorbereidingen. Onder het voorpleintje ligt een water opvangtank. Deze wordt geopened om te onderzoeken wat daar aan moet gebeuren. 
Maar ook de eerste bijeenkomsten vinden plaats om de nieuwe inrichting van de vuursteenmijn en het Infocentrum in Rijckholt voor te bereiden. Deze werkgroepen worden geheel gevormd door vrijwilligers. Deze werkgroepen gaan zich buigen over de inrichting, de teksten, de afbeeldingen, de digitale vormgeving, dit alles ondersteund door professionele bedrijven. Voor deze voorbereidingen is 2021 ingeruimd, de uitvoering zal in 2022 zijn. 
21 mei 2021: Vandaag waren twee teams bezig in en bij de vuursteenmijn.
Het archeologische team van Archol, de archeologen van de Rijksdienst RCE en de vrijwilligers van de Van Schaikstichting voerden werkoverleg en de archeologische begeleiding daarvan. 
Daarnaast was een team van Tijdlab en TopCon Nederland bezig om met een 3D laserscanner gecombineerd met camera een klein deel van de vuursteenmijn in te meten in zeer hoge resolutie in 3D op een locatie waar tijdens de werkzaamheden mogelijk archeologische sporen zullen verdwijnen. Deze 3D scanning techniek is een van de mogelijkheden om archeologische structuren vast te leggen waarmee in de vuursteenmijn onderzoek gedaan word.
 |
 |
 |
20 mei 2021: Een studiedag over prehistorische vuursteenmijnbouw. Deze dag is georgansieerd door Archol en onze eigen Stichting Ir. D.C. van Schaik. We hebben een aantal vuursteenspecialisten van Nederlandse universiteiten uitgenodigd samen met onze gidsen. Ook waren een paar oud-opgravers uit de jaren 60 en 70 aanwezig om ook hun kennis bij te dragen.
De ontvangst met Limburgse vlaai was een mooi begin van de studiedag.
 |
 |
 |
|
Onderzoek in een prehistorische vuursteenmijn is niet altijd conformtabel. Op je rug, op je buik, alles moet binnen 50 cm passen.  |
|
 |
|
 |
|
Zoals altijd verzorgde de vrijwilligers van de Van Schaikstichting een mooie en lekkere lunch voor iedereen. Dank aan Margo en Manuela voor de verzorging. 
Na de lunch werd ook buiten weer flink doorgepraat over vuursteen, haksporen, soorten gereedschappen, afbouwtechnieken, alles waarvoor we daar aanwezig waren.
Dank aan alle specialisten en vrijwilligers die deze geweldige dag tot een succes gemaakt hebben.
Foto's: Jose Schreurs, Joep Orbons, Ivo van Wijk, Ernest Mols
19 mei 2021: De volgende archeologische campagne gaat van start. Weer gaan archeologen de vuursteenmijn in om locaties die bij de werkzaamheden aangepakt gaan worden, te onderzoeken en alle waarden goed te documenteren, ook nu weer ondersteund door onze vrijwilligers. Er worden weer de nodige krappe plekken bezocht die alleen kruipend onderzocht kunnen worden. Ook de schachten worden goed bekeken, hier zijn nog heel veel sporen te zien vanuit de prehistorie zoals touwsporen hoe de prehistorische mens de vuursteen door de schacht omhoog getrokken heeft. Zie hieronder enkele mooie foto's van deze onderzoekdag.
Foto's: Tos Heuts
1 mei 2021: Op de locaties waar nieuwe zijgangen gemaakt gaan worden, lopen stroomkabels voor de verlichting. Die moeten natuurlijk verplaatst worden op een manier dat de lampen wel blijven branden. Onze electrische man, Jac, kent de stroomvoorziening in de mijn goed en legt de kabels op de plek waar gewerkt gaat worden om. Dank voor deze verdere voorbereiding.
Ook wordt de kast van het vleermuistelsysteem hoger gehangen zodat de aannemer met de apparatuur naar binnen kan zonder tegen de kast te storen en schade te maken.
23 april 2021. Leader Zuid Limburg plaatst een film van ruim 5 minuten op hun website over de plannen bij de vuursteenmijn met interviews met betrokkenen en filmopnames van een ondergronds bezoek. Volg deze link.
Dagblad de Limburger publiceert op vrijdag 23 april een groot artikel over de vuursteenmijn getiteld "Schatkamer van het Savelsbos" met een interview met Wiel Schins en Joep Orbons over de plannen.
Van 21 tot 23 april 2021 heeft archeologisch onderzoeks bureau Archol de eerste fase van het archeologisch onderzoek in de vuursteenmijn uitgevoerd, daarbij ondersteund door vrijwilligers van de Van Schaikstichting.
Landmeetkundig zijn vaste meetpunten aangebracht zodat het onderzoek en begeleiding van dit jaar snel ingemeten kan worden, buiten met het GPS, binnen met een Robotic Total station omdat GPS signalen niet onder de grond komen en dat alles netjes vastleggen in veldkaarten. .
De gangen zijn allemaal goed geinventariseerd door de archeologen, ondersteund door de vrijwilligers van de Van Schaikstichting die over de juiste veiligheidscertificaten beschikken om veilig ondergronds te kunnen werken.
Er zijn ook nieuwe onderzoekstechnieken toegepast die in de jaren 60 niet beschikbaar waren zoals 360 graden camera opnames en opnames met een drone ondergronds. In onderstaande foto vliegt een drone in de mijn en maakt film opnames (nadat het stof weggewaaid was)
Er zijn enkele vondsten gedaan zoals een paar prehistorische vuursteen voorwerpen maar ook meetpenningen van de opgraving uit de jaren 60. Allemaal heel goed om met moderne technieken in kaart te brengen.
Archeoloog Fred Brounen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) komt de vuursteenmijn ook bezoeken waarbij overleg gepleegd wordt over de werkwijze.
Deze archeologische resultaten worden uitgewerkt tot een werkkaart waar de aannemer zonder archeologische begeleiding zijn werk kan uitvoeren, delen waar de aannemer voorzichtig om moet gaan om de archeologie niet te beschadigen en deze delen af dekken. En de delen waar de archeologen samen met de aannemer moeten werken om archeologische vondsten en sporen zeker te stellen. Deze goede voorbereiding zorgt voor een efficiente manier van werken door de aannemer.
9 april 2021. Voor de Leader website worden interviews en opnames gemaakt in en om de vuursteenmijn door Mat Snijders van FilmEtc. In de fotos is te zien hoe ecoloog Raymond Pahlplatz van ecologisch onderzoeksbureau Meervelt geinterviewd wordt in het Savelsbos tussen de opkomende voorjaarsflora.
Ondergronds zijn ook opnames gemaakt voor de Leader film op de Leader website.
Het archeologisch onderzoeksbureau Archol heeft een verkenning uitgevoerd als voorbereiding op het archeologisch onderzoek later deze maand.
